Wie haven zegt, zegt schepen. En wie schepen zegt, die zegt kapitein. Willy Huysmans was jarenlang kapitein van een lijnschip. Het leven in de haven heeft dan ook geen geheimen voor hem. Hij is ondertussen 75 jaar oud en blikt terug op zijn leven op het water.
Willy werd geboren in het schippersmilieu. Tot zijn zesde woonde hij samen met zijn ouders op een boot. Daarna ging hij op het vasteland wonen om naar school te gaan. Na twaalf jaar en enkele omzwervingen langs het internaat en het leger, keerde hij terug naar zijn echte thuis: de boot waar hij zijn eerste stapjes zette en zijn eerste woordjes zei.
Alledaagse gespreksonderwerpen
“Het schippersmilieu is een wereld apart. Het is door de modernisering niet meer helemaal hetzelfde als vroeger, maar water verbindt mensen. Dat was toen al zo en dat is nu nog steeds zo. Kijk maar naar de thema’s die nu alledaagse kost zijn: racisme, discriminatie… Die dingen zijn er niet op een schip. Iedereen is gelijk.”
Volgens Willy is het schippersleven er de afgelopen decennia hard veranderd. “Veel handwerk is verdwenen en vervangen door technologie. Ik vind dat wel positief. Als je nu in de stuurhut zit, waan je je bijna in de cockpit van een vliegtuig.” Maar niet alle veranderingen zijn even welgekomen. “Een hedendaags schip is gemaakt om 24/7, 365 dagen aan een stuk te werken. Daardoor verlies je een beetje de goesting die je hebt in je werk. Het voelt tegenwoordig meer als een job dan vroeger.”
Maanden weg van huis
Willy werkte jarenlang als binnenvaartkapitein. Zijn schip was zijn thuis, daarom was hij – in tegenstelling tot veel andere kapiteins – nooit maandenlang van huis. Maar als je werkt op een zeeschip, is dat wel zo. En dat kan ergernissen opwekken.
“Als twee werknemers van een bedrijf ruzie hebben, gaan die ‘s avonds naar huis en de dag nadien is dat bekoeld. Op een zeeschip kan dat niet. Je zit 3 à 4 maanden samen op hetzelfde schip. Je moet je ruzies met een tas koffie bijleggen, want je zit nog wel een tijdje met elkaar opgescheept.”
Rijn- en binnenvaart museum
Willy kon het schippersmilieu nooit echt achter zich laten. Zelfs nu hij op pensioenleeftijd is, is hij nog steeds kapitein van de drie museumboten die vlakbij het MAS samen het Rijn- en Binnenvaartmuseum vormen. Al varen die schepen vandaag niet meer. “Ze drijven nog, maar kunnen niet meer varen.” Het zijn dan ook niet de jongste schepen, eentje komt uit 1913 en is meer dan 100 jaar oud. De andere twee werden gebouwd in 1923 en 1959.
“Eentje heeft nog een motor en zou misschien wel nog kunnen , maar het enige moment waarop dat zou lukken is eens in vijf jaar. Dan gaan de boten weg voor onderhoud. Dat is toch een redelijk kostelijk klusje. Zeker voor ons museum. Wij krijgen geen noemenswaardige subsidies en als je dan kijkt naar hoe oud deze schepen zijn, kan je je toch voorstellen dat het onderhoud daarvan heel duur is.”
Boten vs Schepen
Willy noemt zichzelf een schepenliefhebber. Als kapitein weet hij dan ook als geen ander wat het verschil is tussen een boot en een schip. “Een schip een boot noemen en omgekeerd laat het bloed van mensen uit het schippersmilieu koken”, vertelt hij. “Maar ik wind me daar niet in op. Het is voor mensen die nieuws weten over het zeevaartmilieu moeilijk om het verschil tussen al die begrippen te kennen. Voor mij is dat oké, daaraan weet ik of we uit hetzelfde milieu komen of niet.”
Breng jij graag zelf een bezoekje aan Willy’s Rijn- en Binnenvaartmuseum? Je bent welkom op Bonapartedok – Nieuwpoortkaai 2000 Antwerpen.