Kunstwerken en muurschilderingen kunnen verborgen betekenissen verbergen. In Mechelen is bij een aantal schilderijen een onderliggend kunstwerk ontdekt. Ook op andere plaatsen in België worden verborgen schatten gevonden.
In de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen hangen 32 wapenborden van ridders van de Orde van het Gulden Vlies. De meeste schilderijen zijn al honderden jaren oud, maar sommige verbergen een geheim dat ontdekt werd tijdens restauratie. De restauratie van de panelen is geen makkelijke klus. In een studie bekeken de restaurateurs welke behandeling bij welk paneel het meest geschikt was. Daarna begon de restauratie met het opkuisen van de panelen en het verwijderen van de vernislaag. Tot slot werd de verf geretoucheerd en een nieuwe laag vernis aangebracht.
Bij vier van deze wapenborden vonden restaurateurs een ondertekening. Ondertekeningen zijn schilderijen die onder andere schilderijen zitten, en waar dus overheen is geschilderd. Hoe komt het dat we dit maar bij enkele van de schilderijen terugvinden? Volgens Bram Van Der Auwera, beleidsmedewerker bij de Sint-Romboutskathedraal, is dat omdat enkele van de wapenborden opnieuw gemaakt zijn in de 19de eeuw. “Dat is best gebruikelijk”, voegt hij toe, “sommige van die schilderijen zijn al zo oud dat ze niet meer te restaureren vallen. Daarom werden ze in de 19de eeuw, op andere schilderijen, opnieuw geschilderd.”
Wat deze ondertekeningen nu zo speciaal maakt, is dat ze dateren uit de 16de tot 17de eeuw. Voor ondertekeningen is dit ongebruikelijk. De schilderijen die ze kozen om te overschilderen, werden gekozen omdat ze meestal niet zo belangrijk waren. De ondertekeningen van deze wapenborden hebben daarentegen wél een belangrijke historische waarde omdat ze dateren uit de late middeleeuwen.
Muurschilderingen over heel België zitten in hetzelfde schuitje. Kerken en historische gebouwen onthullen geregeld kunstwerken waar niemand van af wist, omdat er een restauratie aan de gang was. Chris Van Herck, voorzitter van de Mechelse Vereniging voor Stadsarcheologie, heeft een ruime expertise met muurschilderingen. “Muurarcheologie is iets waar wij mensen altijd mee proberen te sensibiliseren. Mensen die in oude panden wonen en gaan verbouwen, denken vaak niet na over wat er misschien onder hun muren schuilt. Daarom proberen wij mensen die bij ons komen er toch altijd op te wijzen dat een extra controle misschien wel schatten onthuld.”
De Mechelse Vereniging voor Stadsarcheologie (MVSA) is een bouw-archeologisch centrum van vrijwilligers die een passie hebben voor archeologie en geschiedenis. Mensen kunnen terecht met vragen over voorwerpen of om tips te vragen over archeologie.
Oude gebouwen, kerken en andere historische panden verbergen dus waardevolle stukjes geschiedenis. Ook in de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen hebben ze dit ontdekt. Voor de restauratiewerken ging de stad Mechelen in samenwerking met de provincie Antwerpen en museum Hof Van Busleyden. De wapenborden worden vanaf februari tentoongesteld in een tentoonstelling over het Gulden vlies en retourneren pas naar de kathedraal in het najaar van 2024.
