De meeste Antwerpenaren vinden dat integratie in de stad moeizaam verloopt en niet goed wordt aangepakt, volgens een recente peiling in de Gazet van Antwerpen. Maar wat voor initiatieven worden er genomen om onder andere asielzoekers of vluchtelingen te verwelkomen en ze te oriënteren? Een gesprek met Rein Antonissen, strategisch medewerker bij Atlas, geeft ons meer inzicht.
Wat is Atlas, en wie kan er allemaal terechtkomen?
Atlas is een stedelijk integratie- en inburgeringsinitiatief. Dat wil zeggen dat we werken voor de Vlaamse overheid en de stad. Dat zijn onze twee opdrachtgevers. Wij werken dus het beleid rond die thema’s uit. Dat wil zeggen dat…… al wie in Vlaanderen het recht of de plicht heeft om zo een traject te volgen, die kan bij ons terecht. Wij werken daarvoor nauw samen met heel veel partners. Mensen kunnen dus bij ons terecht voor een inburgeringsgesprek, een begeleiding rond lessen Nederlands of lessen maatschappelijke oriëntatie, voor vertalingen, voor juridisch advies. Hetzelfde geldt voor organisaties die bijvoorbeeld rond diversiteit willen werken, of rond helder taalgebruik om naar een nieuwe doelgroep te werken.
Hoe zit het met mensen zonder papieren? Kunnen zij ook afkomen?
De eerste prioritaire doelgroep zijn inburgeraars – mensen die ofwel Europees zijn, of mensen die een asielprocedure hebben doorlopen. Mensen zonder papieren worden in het inburgeringstraject niet meegenomen, maar wij geven hen wel juridisch advies over verblijfssituaties. Het is een klein deel van onze werking, maar mensen die vragen hebben over hun dossier, kunnen wel daar voor bij ons terecht. Maar dus niet voor cursussen Nederlands of maatschappelijke integratie.
Met welke andere verenigingen of organisaties werkt u samen?
Binnen de stad gaat het over heel veel partners: de VDAB, de OCMW, scholen, volwassenenonderwijs… Die voeren ook opdrachten voor ons uit, of wij voeren die voor hen uit. Mensen die zich melden bij Atlas en die aan een traject deelnemen, kunnen wij bijvoorbeeld naar onze partners doorverwijzen. Dat kan ook gaan over de politie, als die bepaalde cursussen op gang wil brengen voor hun eigen personeel.
De laatste jaren zijn thema’s zoals diversiteit en inclusie meer in de kijker gezet. Heeft die toegenomen aandacht een impact gehad op uw organisatie?
Als een bepaald thema meer in de media komt, dan krijgen wij er meer vragen over. Stel dat er in de media debat opduikt rond scholen en diversiteit, of over hoofddoeken, dan gebeurt het wel dat directies ons bellen en vragen of zij door ons kunnen begeleid worden met een traject of advies. Als de politie een traject zou willen uittekenen rond racisme, discriminatie, of helder taalgebruik, dan zullen wij daar rond een aanbod voorzien. Wij werken klantgedreven.
Antwerpen is al één van de meest diverse steden in België. Brengt dat meer uitdagingen met zich mee?
Diversiteit is het DNA van onze organisatie. Natuurlijk brengt dat wel uitdagingen met zich mee. Wij zien mensen van allerlei verschillende nationaliteiten en overtuigingen. Die werken ook bij ons en wij werken daarmee samen. Het is een organisatie waar er voortdurend veranderingen in plaatsvinden.
Integratie is een zeer breed begrip. Voor een nieuwkomer, wat houdt dat allemaal exact in? Wanneer is iemand een ‘Antwerpenaar’?
Er zijn allerlei definities mogelijk. Vanaf het moment dat ze in Antwerpen komen wonen, is dat voor ons al een Antwerpenaar, en een potentiële klant waar wij mee aan de slag kunnen gaan. Het merendeel van ons werk focust op mensen die nog niet heel lang in Antwerpen wonen. Het zijn mensen die hier hun leven willen uitbouwen, dus je moet zien dat ze een plek krijgen in de stad, dat ze werk kunnen vinden, competenties vergaren, of dat ze kunnen sporten.
Welke mensen uit welke gemeenschappen krijgt u het meest over de vloer?
De voornaamste groep waar wij mee werken zijn mensen die hier al veel jaren zijn, en dat zijn voornamelijk mensen uit de Marokkaanse gemeenschap, en daar komen ook Syriërs en Afghanen bij. Dat zijn de drie grote groepen, maar je hebt er ook andere waar wij naar toe werken, die hier historisch al veel langer zijn. Denk maar aan de Chinese gemeenschap, of de Joodse gemeenschap.
Welke stappen zouden Antwerpenaren zelf kunnen nemen om het integreren voor andere mensen makkelijker te maken?
Je kan heel veel kleine dingen doen. Dat is het verhaal van het verwelkomen van jouw buur. Je hebt mensen die hier naar toe komen voor tewerkstelling, maar je hebt ook mensen die moesten vluchten. Het wegwijs maken en het warm welkom heten zijn al enkele kleinschalige dingen. Uitleggen hoe bepaalde diensten te werk gaan, hoe het zit met de factuur, hoe je je kinderen inschrijft voor school… Zelfs voor mensen die hier al jaren wonen is het niet altijd eenvoudig.
Wij hebben wel ‘buddytrajecten’, maar dat is dan heel gericht. Wij zetten gepensioneerden in om mensen digitale vaardigheden aan te leren. Want niet iedereen kan altijd overweg met de computer. Of buddy’s die kinderen en families leren lezen. Die projecten zijn gestructureerd, maar je hebt er niet altijd diensten of organisaties voor nodig. Je kunt ook zelf het initiatief nemen in je buurt of bij je buurman.
