Sensoa organiseerde op 14 december haar inspiratiedag over de toekomst van seks. Daarop kwam in lezingen en workshops aan bod hoe de verschillende aspecten van onze seksualiteitsbeleving kunnen veranderen in de komende jaren. Een van de onderwerpen was de combinatie seks en technologie. Svenja Vergauwen is beleidsmedewerkster seksueel welbevinden bij Sensoa
Wat staat ons volgens u nog allemaal te wachten op vlak van technologische ontwikkelingen bij seksualiteit?
‘Technologie gaat meer en meer een rol spelen binnen onze seksualiteitsbeleving. Dat kan gaan over online daten. De technieken en de algoritmes die achter datingsites en -apps zitten gaan zeker verbeteren en veranderen. Misschien gaan deze je matches niet meer alleen uitkiezen gebaseerd op gelijkenissen, maar ook op verschillen, of op de manieren waarop individuen naar bepaalde zaken kijken. Doordat die algoritmes steeds verbeteren, gaan mensen hun matches ook beter passen. Dat hangt natuurlijk ook af van hoeveel persoonlijke gegevens mensen gaan willen vrijgeven aan die sites, en aan de buitenwereld. Persoonlijke data is immers een gegeerd goed. Niet alleen voor bedrijven die deze data vergaren, maar ook voor de mensen die van hun platformen gebruik maken.’
Veel datingsites houden hun algoritmes geheim voor het publiek. Dan is het toch moeilijk in te schatten in welke mate er verbeteringen of veranderingen in die algoritmes kunnen komen?
‘Misschien wel, maar gebruikers gaan mondiger worden op dat vlak, en zullen eisen dat er meer duidelijkheid over komt. Mensen gaan ook strenger zijn over wat er met hun gegevens gebeurt. Men is al heel veel zaken aan het uittesten als het gaat over algoritmes met Artificiële Intelligentie en dergelijke. Mensen voelen al wel dat de zaken gaan veranderen.
Online daten wordt waarschijnlijk in de volgende jaren alleen maar populairder . We zien nu al hoe het gebruik van datingsites en –apps enorm is toegenomen tijdens de covidpandemie, en dat zal alleen maar toenemen.
Op het gebied van seksspeeltjes, poppen, robots en dergelijke is er vooral nog veel ruimte voor verbetering rond stigma en openheid. Nu zijn zulke poppen alleen nog maar voor de happy few, maar we kunnen onmogelijk voorspellen hoe mensen daar in de toekomst tegenover gaan staan. Ik geloof er oprecht in dat dat iets is dat ten goede gaat veranderen. Mensen zullen er meer voor open staan en misschien ook wel meer over praten.
Ook op vlak van seksonderzoek en seksuele hulpverlening kan die technologie ons enorm helpen. Die technologie zou mannen met erectiestoornissen bijvoorbeeld de kans kunnen bieden om in een veilige omgeving terug te kunnen wennen aan een gezonde sekservaring. Ook op vlak van pijn bij het vrijen geloof ik dat er mogelijkheden zijn.’
Robotica en Artificiële Intelligentie kennen eindeloze toepassingen, van Wetenschappelijk onderzoek tot ruimtevaart. Is het niet vreemd dat die technologieën dan voor iets als seks worden gebruikt?
‘Niet iedereen heeft toegang tot seks op dit moment. Mensen die single zijn hebben vooral soloseks. Buiten sekswerkers heb je immers niet veel mogelijkheden, maar de drempel om daarnaartoe te gaan, ligt voor veel mensen erg hoog. Dan is het veel makkelijker om te kijken naar technologie om die behoefte te bevredigen.
Die robots zijn natuurlijk nu nog alleen maar voor de happy few, want het kost allemaal enorm veel geld. Voor veel mensen is dat dus allesbehalve toegankelijk. Dat gaat ook niet veranderen in de komende jaren. Als je kijkt naar hoeveel tijd, energie en geld er gaat naar het ontwikkelen van die robots, dan zie je wel dat die voorlopig er niet goedkoper op gaan worden.
Seksualiteit maakt deel uit van ons menszijn. Op dat vlak denk ik niet eens dat het zo vreemd is dat ze daarvoor technologieën aan het ontwikkelen zijn. Dat zien we ook nu al; je hebt vibrators die je op afstand met een app kunt bedienen, zodat je je partner bij je seksualiteit kan betrekken, zelfs als je niet bij elkaar bent. Mensen zullen altijd op zoek gaan naar manieren om die verbinding met elkaar te maken. Bij die robots is de vraag dan of ze ook die verbinding en intimiteit kunnen bieden aan mensen, of dat ze puur seksueel gaan blijven.’
Worden seksrobots dan ook niet een soort relatierobots?
‘Dat is zeker mogelijk. Op die manier zouden ze wel aan die menselijke verbinding tegemoet kunnen komen. Dat is ook de reden waarom men inzet op AI, zodat de robot kan onthouden wat je leuk vindt, wat je graag eet, wat je favoriete tv –programma is, en dergelijke dingen. Op die manier ontwikkelen die robots zich tot een soort ideale partner. Wie zijn wij om te zeggen dat dat gevoel van verbondenheid met een robot anders is dan met een mens? Die poppen zijn dan wel een stuk minder gericht op het aspect van verbondenheid, en zijn veel meer gericht op de seksualiteitsbeleving.’
Leiden die technologieën niet tot vereenzaming als mensen hun noden zonder partner kunnen vervullen?
‘Het zou net kunnen helpen de eenzaamheid te bestrijden. Mensen die nu eenzaam zijn gaan misschien heel veel kunnen hebben aan zo’n robot. Wil dat zeggen dat mensen minder menselijke contacten gaan maken? Laat ons hopen van niet, maar dat kunnen we nu nog niet zeker weten. Voor mensen die het moeilijk vinden verbinding te maken met andere mensen kan het wel helpen, ook om bepaalde vaardigheden te trainen. Denk bijvoorbeeld ook aan de Virtual Reality omgeving. Als je je eerste seksuele ervaring zou kunnen “oefenen” in een veilige online omgeving waar heel weinig fout kan gaan, kan dat helpen je vaardigheden juist te gaan trainen om dan in het echte leven je eerste stappen te zetten. Je kan het ook zo bekijken.
Gaat het eenzaamheid in de hand werken? Ik hoop van niet. Ik hoop zelfs dat het mensen tegemoet gaat komen die eenzaam zijn, maar dat kunnen we natuurlijk nog niet voorspellen.’
In Japan zijn die technologieën veel populairder, en veel meer mensen blijven single, langdurig single, de geboortecijfers en het aantal huwelijken zijn daar drastisch gedaald. Waarom zou dat bij ons niet zo kunnen gebeuren?
‘Japan heeft op dat vlak een andere cultuur dan het westen. Ik kan niet garanderen dat dat bij ons niet gaat gebeuren, maar ik hoop dat wij daar op een andere manier mee kunnen omgaan. Ik zou het fijn vinden als die technologie ons helpt op een aantal vlakken te verbeteren, en misschien wat risico’s te gaan uitsluiten, en dat het er niet enkel toe leidt dat mensen plots langer single blijven, of bewust alleen en kinderloos blijven omdat ze alles in een robot hebben gevonden wat ze in een partner zochten.’