De luchtkwaliteit is verbijsterend slecht in Antwerpen. Er zijn drie straten die er boven uit steken: de Deurnsebaan (Merksem), Pothoekstraat (Antwerpen-Noord) en Cassiersstraat (Antwerpen-Noord) die de bijnaam streetcanyons kregen. Recht op lucht is een groep van bewoners uit Antwerpen die ijveren voor betere luchtkwaliteit, zij hebben hier recentelijk onderzoek naar gedaan. Marlies Lenaerts, een van oprichters van de organisatie, betuigt over haar misgenoegen.
Hoe bestrijdt de organisatie de luchtvervuiling effectief?
“Wij proberen enerzijds te sensibiliseren en te informeren dat die problemen bestaan en dat er iets aan gedaan moet worden. Anderzijds proberen we druk te leggen op het beleid om effectieve maatregelen te nemen. We merken dat er voor dit onderwerp binnen het beleid heel weinig animo is en proberen dit ook juridisch af te dwingen.”
U heeft onlangs een onderzoek gedaan naar de luchtkwaliteit in Antwerpen? Wat hield dit onderzoek in?
“Wij hebben twaalf streetcanyons geselecteerd die al op de kaart lagen van CurieuzeNeuzen, CurieuzeNeuzen is een burgerwetenschapsproject dat gezinnen, verenigingen en scholen de kans geeft om mee te doen aan onderzoek. In 2016 heeft deze vereniging hier onderzoek naar gedaan. Daaruit bleek dat het probleem van de luchtkwaliteit niet enkel een moeilijkheid was van de ring, maar ook een van de woonstraten. We hebben nu, jaren na het CurieuzeNeuzen-onderzoek, beslist om het jaar rond te meten met als doel dat debat van gezondheid opnieuw naar voren te brengen.”
Wat heeft u uit het onderzoek kunnen besluiten?
“In drie van de twaalf woonstraten wordt de wettelijke norm niet behaald. Uit onderzoek is gebleken dat er vanaf 10 µg/m3 negatieve effecten zijn op de gezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft haar norm verlaagd van 40 naar 10.
We verwachten dat de Belgische overheid de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie zal benaderen. Het meest verassende feit is dat de Antwerpse Ring op 36 µg/m3 staat, terwijl bij een kwart van de woonstraten de lucht nog slechter is dan bij de Antwerpse Ring.”
Hoe komt het dat de luchtkwaliteit zo slecht is in die drie straten?
“Omdat het smalle straten zijn met hoge bebouwing. Een streetcanyon heeft de vorm van een kloof. De Antwerpse Ring zit iets dieper waardoor de lucht zich veel sneller verspreidt. Dat is niet mogelijk in zo een streetcanyon. De vuile lucht hoopt zich daar op waardoor de concentratie stikstof daar heel hoog is.”
Wat zijn de gevolgen van slechte luchtkwaliteit?
“Er zijn jaarlijks duizenden mensen met astma, 100 mensen met hartfalen en 400 à 500 met vroeggeboorte als gevolg van de slechte luchtkwaliteit. Het levert onze gemeenschap allemaal extra gezondheidskosten op. Dit zijn slechts enkele cijfers uit het onderzoek van Zorgatlas Antwerpen.”
“Het is aan de overheid om via de juiste maatregelen de burgers te stimuleren.”
Wat zou de overheid mogelijks kunnen doen?
“Een kilometerheffing invoeren bijvoorbeeld. De overheid kan verschillende maatregelen invoeren om het autoverkeer te ontmoedigen, zodat mensen sneller andere alternatieven kiezen. Anderzijds zit je met het draagvlak en de kracht van elk individu. We kunnen als burgers ook gewoon de keuze maken om meer te fietsen, onze auto te laten staan of auto’s te delen.”
