Sterspeler Cristiano Ronaldo probeert nog wel, maar het lukt niet meer. Afgelopen maanden zat hij meer op de bank dan dat hij speelde. Nu het einde van zijn carrière in zicht is, wil de sterspeler alles geven, maar dat lukt hem niet meer zoals vroeger. Hoe ondergaan topsporters mentaal dat ze er fysiek op achteruitgaan? Sportpsycholoog Jolan Kegelaers geeft meer toelichting over het mentale aspect bij Ronaldo en topatleten wiens einde er zit aan te komen.
Hoe moeilijk is het voor een speler met zoveel naam en faam om te zien dat het einde van zijn carriere in zicht is?
Als iemand alleen maar zelfvoldoening uit succes haalt, zal dit een grotere impact hebben. Absolute topatleten hebben een heel enge, nauwe identiteit die samenvalt met wie ze zijn als speler. Ronaldo is helemaal gefocust op wie hij is als voetballer. Hij is maniakaal bezig met zijn sport en daar is zijn succes een groot deel aan te danken. Vaak wordt zo iemand in de media bewierookt. Het grote keerpunt is dat op het moment dat het niet goed gaat die enge, nauwe identiteit gerelateerd gaat met een aantal moeilijkheden zoals mentale problemen.
Wat doet dit met het ego van zo’n speler om nu vaker op de bank te beginnen?
Het zal ongetwijfeld een kleine schok zijn geweest voor Ronaldo. Kan hij zich hier over zetten en zich inzetten voor het grotere doel of gaat het enkel om hem? Het zijn allemaal zaken die bepalen hoe hij zich nu voelt. De gedeelde identiteit in een team is belangrijk. Als het duidelijk is wat het doel is en welke rol iedereen heeft binnen het team is het relatief eenvoudiger om deze nieuwe rol te accepteren. Dat kan gaan van bankzitter tot materiaalman. Het is belangrijk dat iedereen zijn plek kent en zich niet beter vindt dan de andere.
In hoeverre is dit gedrag van Ronaldo te koppelen aan het feit dat het einde van zijn carriere in zicht is?
Zijn gedrag is niet abnormaal. Het heeft zich al een paar keer voorgedaan tijdens zijn carrière. Nu wordt het uitvergroot, maar we kunnen er niet naast zien dat er een bepaald patroon is. De frustraties die de laatste tijd meer zichtbaar zijn bij hem tonen wel aan dat hij zich nog meer wil bewijzen. Dat hij in de herfst van zijn carrière zit, is een nieuwe realiteit waarmee hij moet leren omgaan.
In welke mate kan dit de teamsfeer- of prestaties beinvloeden?
Op dit WK is de spelersgroep maar een aantal weken samen. Ik denk dat er voldoende professionaliteit is bij de spelers en staff om te kunnen omgaan met een speler die gefrusteerd is omdat hij niet mag spelen. Alle spelers binnen die ploeg hebben in het verleden al zo’n situatie meegemaakt. De media kunnen wel invloed hebben op lange termijn, want nu wordt elke actie van Ronaldo uitvergroot in de kranten en op sociale media. Als dat allemaal de kleedkamer binnendringt, kan dat als een soort gif werken.
Voelen sporters van wie het einde van de sportcarrière nadert extra druk om nog beter te presteren?
Bij sommige atleten is dit zeker het geval. We moeten ons ook de vraag stellen hoe iemand toeleeft naar het einde van zijn carrière. Blijven ze sporten omdat ze niets anders kennen, of is het uit liefde voor het spelletje dat ze nog steeds leuk vinden, wetend dat het einde eraan komt? Toch accepteren ze het naderende einde wel. Atleten die tijdens hun carrière bezig zijn met hun toekomst ervaren deze druk minder. Zij bereiden hun leven al voor en accepteren het feit dat het ooit stopt. Atleten zoals Ronaldo zijn hier minder met bezig.
Hoe kan een topsporter zich het best voorbereiden op het einde van zijn sportcarrière?
Voor veel atleten is dit een zwaar moment in hun leven. We zien daar een piek in mentale gezondheidsproblemen en depressies. Het is belangrijk te weten dat het voorbereiden van een leven na de sportcarrière niet begint op het moment dat het voorbij is, maar dat het iets is waar de atleet heel zijn carrière over moet nadenken. Dat kan gaan over het volgen van cursussen en opleidingen zodat de transitie naar het leven na de carrière makkelijker verloopt.
