49 procent van al het gebruikte plastic wordt gerecycleerd. Dat blijkt uit cijfers van Statbel. Dat is een forse stijging tegenover tien jaar geleden, toen maar 28 procent werd hergebruikt. Toch blijft plastic één van de minst gerecycleerde afvalcategorieën. “Het produceren van nieuwe plastic is gewoon goedkoper dan het recycleren ervan.”
In totaal werd er in 2021 meer dan 1,9 miljoen ton verpakkingsafval geproduceerd, waarvan 80 procent werd gerecycleerd. Tegenover het jaar 2001 is dat een stijging van 9 procent. Plastic blijft de grote boosdoener. Het is met een productie van bijna 371.000 ton per jaar, waarvan maar 49 procent wordt gerecycleerd, één van de slechts scorende afvalcategorieën.
Circulair proces
Plastic kan opgedeeld worden in twee categorieën: huishoudelijke producten en plastic in zijn totaliteit. Denk bij huishoudelijke producten aan PET-flessen, een plastic tas of de verpakking van voedsel. Hiervan wordt zo’n 61 procent gerecycleerd. Deze plastic verpakkingen belanden namelijk allemaal in de blauwe PMD-zak die regelmatig naar een sorteercentrum wordt gebracht. Hier wordt de inhoud van alle PMD-zakken per type plastic verdeeld en gesorteerd. Uiteindelijk zullen zo’n negen soorten plastic overblijven en samengesmolten worden tot nieuwe grondstoffen. Het is dus een circulair proces van recycling.
Complexiteit
Naast plastic in huishoudelijke producten is er ook plastic in zijn totaliteit. Hierbij wordt de optelsom gemaakt van al het plastic in huishoudelijke producten én plastic dat bijvoorbeeld zit in auto-onderdelen, bouwmaterialen zoals isolatie of medische apparatuur. In totaal zijn er zo ontzettend veel verschillende soorten plastic die allemaal op zich ook nog eens bestaan uit een mix van verschillende materialen. Hierdoor is het technisch gezien gewoon niet mogelijk ze te recycleren. Daarnaast speelt de financiële kant natuurlijk ook een grote rol. “De kosten van het verzamelen, sorteren en verwerken van plasticafval zijn vaak hoger dan de kosten van het produceren van nieuw plastic”, zegt Kira Van den Ende van de Bond Beter Leefmileu.
Statiegeld
Onze buurlanden Nederland en Duitsland pakken het probleem aan met het statiegeldsysteem. Mensen betalen een kleine bijdrage als ze hun PET-flessen aankopen, kunnen deze na gebruik binnenbrengen en krijgen vervolgens hun statiegeld terug. Een systeem dat wij hier in België ook hebben, maar enkel geldig is voor glazen verpakkingen. Volgens Valerie Bruynickx van Fost Plus zou zo’n systeem voor plastic verpakkingen weinig nut hebben: “Statiegeld is initieel ingevoerd als een mechanisme om ervoor te zorgen dat bepaalde verpakkingen zoals glazen flessen terugkomen. In België hebben we het systeem van de blauwe zak die al een inzamelpercentage van 90 procent heeft. Dat is evenveel als een klassiek statiegeldsysteem. Het is weinig zinvol om twee systemen naast elkaar te laten bestaan.
Digitale vuilnisbak
Toch besliste de regering dit jaar dat er tegen 2025, boven op het inzamelsysteem van de blauwe zak, een statiegeldsysteem moet komen. “Er zijn nog steeds enorm veel plastic flesjes die niet worden ingezameld. Enerzijds belanden ze bij het restafval, anderzijds bij het zwerfvuil.” Daarom lopen er momenteel verschillende projecten met een complementair digitaal statiegeldsysteem. Dat houdt in dat mensen thuis zelf de code op hun plastic verpakking kunnen scannen en deze in een digitale vuilnisbak kunnen doen, waardoor het geld wordt terugbetaald. “Een digitalisering die aansluit bij de maatschappij waar we nu in leven”, vertelt Valerie Bruynickx.
