Voor mijn longread interviewde ik Sarah Tak, een medewerkster, de enige ook, van Klimaatzaak.
Klimaatzaak werd in 2014 opgestart door 11 burgers. De initiatiefnemers spannen een rechtszaak aan tegen de overheid. Ze willen dat de rechter de overheid concrete reductiedoelstellingen oplegt. Het grote voorbeeld is de Nederlandse Klimaatzaak. Daar won Urgenda de rechtszaak.
Waarom zijn jullie begonnen met ‘Klimaatzaak’?
‘De mensen hebben ‘Klimaatzaak’ opgestart omdat ze zagen dat er heel dringend actie nodig was en is en dat het niet gebeurde. België deed niet wat ze op internationaal vlak beloofde te doen om verdere klimaatopwarming tegen te gaan.
Dan is er op een bepaald moment beslist om Roger Cox uit te nodigen, een van onze advocaten. Hij is ook de advocaat die in het Nederlandse advocatenteam van de Nederlandse Klimaatzaak zat. Door het Nederlandse voorbeeld krijg je de illustratie dat het werkt, dat het mogelijk is om via de rechtbank de overheid te verplichten om de actie te ondernemen waarvan weinigen nog van betwisten dat ze broodnodig is.’
Wat is jullie doel met Klimaatzaak?
‘Wat we met Klimaatzaak willen bereiken is dat de rechter de overheid concrete reductiedoelstellingen oplegt. Voor België betekent het dat de gewesten en de federale overheid samen een reductie moeten realiseren van 42 tot 48 procent in 2025, van 55 tot 65 procent in 2030 en een nuluitstoot in 2050. Het zijn die reductiedoelstellingen die een vertaling zijn van het politieke engagement dat de overheden zijn aangegaan in het kader van het verdrag van Parijs , die wij aan de rechter vragen om op te leggen.’
Komt jullie actie niet over als een aanval op de regering?
‘Wij hopen van niet. Dat allesinds niet onze bedoeling. Wij denken dat het ook de beleidsverantwoordelijke kan helpen om datgene te kunnen doen wat ze sowieso zullen moeten doen. Ze erkennen allemaal dat er heel dringend actie nodig is. Maar toch doen ze het niet. Er zijn natuurlijk heel veel verschillende belangen die daarbij meespelen. Wij hopen dus door een rechterlijke uitspraak te doen dat de ministers dat ook kunnen gebruiken om daadwerkelijk die actie te voeren die nodig is en die in het belang van ons allemaal zal zijn. Dus het zeker niet opgevat als een aanval tegen de regering .’
Hopen jullie op hetzelfde succes zoals in Nederland?
‘Ja zeker, dat zou fantastisch zijn. In Nederland zijn er heel sterke vonnissen uitgesproken, het Nederlandse Hof van Cassatie (de Hoge Raad)heeft letterlijk gezegd ‘de Nederlandse overheid schaadt de mensenrechten van de Nederlandse bevolking door onvoldoende klimaatactie te ondernemen’ en dat is natuurlijk een heel krasse uitspraak maar die natuurlijk wel helemaal klopt als je kijkt naar welke wetenschappelijke bewijzen er allemaal op tafel liggen. Dus als we dat zouden kunnen herhalen in België, dat zou fantastisch zijn. Ook omdat het echt nodig is, niet alleen voor België, maar gewoon wereldwijd. Dus wat er in Nederland gebeurd is dat het herhaald wordt en dat het een bevestiging wordt.’
Vinden jullie dat jullie al grote stappen gemaakt hebben in de bewustwording van het klimaatprobleem met jullie actie?
‘Wij hopen dat. Het zijn dingen die heel moeilijk meetbaar zijn. We weten natuurlijk wel dat er 60.000 mensen zich bij ons hebben aangesloten dus dat is een groep die we sowieso hebben kunnen bereiken. Het is ook wereldwijd de grootste klimaatrechtszaak die dat er bestaat en het is ook de grootste rechtszaak ooit in België. Dus op zich hebben we toch wel wat stenen in de rivier kunnen verleggen daarin.’
Op welke manier kunnen sympathisanten jullie steunen?
‘Sympathisanten kunnen ons tot mei vorig jaar steunen door mede-eiser te worden van Klimaatzaak. Intussen zijn er bijna 60.000 mensen , die zich aangesloten hebben. Eigenlijk zitten die mensen juridisch mee in de procedure tegen de overheid. Ze lopen daarbij geen enkel risico, het is heel duidelijk dat de vzw alle risico’s op zich heeft genomen. De sympathisanten van Klimaatzaak kunnen nog altijd medestander worden. Wat betekent ze een soort van ‘morele steun’ geven aan Klimaatzaak en dus hun naam opgeven zeggende van ‘kijk ik sta achter deze actie, achter dit initiatief’ maar ze zitten niet meer juridisch in de zaak.’
En kunnen mensen ook geld doneren?
‘Ja, want wij zijn een initiatief dat enkel kan bestaan omdat mensen zo goed zijn om ons giften te geven. Wij hebben geen enkel overheidsfinanciering, we hebben geen enkele structurele financiering van enige bron dus wij zijn echt afhankelijk van giften van particulieren. We hebben daar een campagne voor opgesteld, ‘Coffee for the climat’ waarin we vragen aan burgers om ons ter waarde van 1 koffie per maand te steunen. Zo zijn er gelukkig wat mensen die dat doen. Onze grootste kosten zijn de advocaten dus het meeste gaat echt rechtstreeks naar de advocaten.’
Hoe zien jullie de toekomst?
‘Dat is nu timinggewijs moeilijk te voorspellen door de coronacrisis is alles on hold gezet. Dus daar kunnen we op dit moment moeilijk een uitspraak over doen. We hopen natuurlijk dat wij winnen. De manier waarop wij nu uit de coronacrisis gaan komen zal ook heel bepalend zijn voor de hele klimaatcrisis. Het zal heel belangrijk zijn dat het duurzaamheidsverhaal van bij het begin wordt meegenomen in de relance die zal komen na de crisis.’
De longread kan je hier lezen.
