2024: met of zonder Vlaams Belang?

Het is niet overdreven te stellen dat de jongste peiling naar de kiesintenties, De Stemming 2023, van nu tot juni 2024 de sfeer en de discussies in de partijhoofdkwartieren zal bepalen. Eén vraagt drijft boven: wordt het met of zonder Vlaams Belang?

Natuurlijk halen partijwoordvoerders alle gebruikelijke excuses boven. “De enige echte peiling zijn de verkiezingen.” “De prijzen worden maar uitgedeeld aan de meet.” “Elke verkiezing heeft haar verrassing.”

Net zoals de gebruikelijke excuses klinken van nu tot in juni 2024 ook de gebruikelijke remedies, vooral dan bij partijen die in het verliezende kamp zaten. “We mogen niet in verkiezingsmodus belanden maar moeten net tonen dat we krachtdadig kunnen regeren.” Het zullen ook altijd de andere partijen zijn die die raad in de wind slaan.

Allemaal waar en niets is uitgesloten. Maar het is toch opvallend hoe bijna alle partijen in de jongste peiling een trend lijken te bevestigen die sinds 2019, en eigenlijk al langer, aan de gang is.

Kiesintenties

De Stemming is een initiatief van VRT NWS en De Standaard waarbij onderzoekers van de UA en VUB de krachten bundelen om zo jaarlijks de kiezer duidelijk te informeren over de politiek richting de verkiezingen in 2024. De meest recente peiling vond plaats tussen 13 en 23 maart bij 2.092 Vlamingen en werd in mei gepubliceerd om te kijken hoe hun kiesintenties evolueerden.

Vlaams Belang kwam bij de meeste recente peiling voor het eerst statistisch relevant (rekening houdend met de foutenmarge) als grootste partij uit de bus en bevestigt daarmee de trend sinds 2019. De partij wist 24,6 procent van de ondervraagde kiezers te overtuigen. De partij van Tom Van Grieken scoort 6 procentpunten meer dan in 2019. Ook overtrof ze haar resultaat van 22,9 procent van De Stemming vorig jaar. 

CD&V en Open VLD in hoek waar de klappen vallen

N-VA vestigt zich op plek twee met 21 procent van de ondervraagde kiezers. De resultaten van de partij nemen wel wat af. Zo behaalde N-VA bij de laatste publicatie van de Stemming in 2022 een resultaat van 22,4 procent en moest ze ook inboeten tegenover 2019. Toen haalde ze nog 24,8 procent. 

Partijen als Vooruit en PVDA nestelen zich in het rijtje van sterkste stijgers met een resultaat van respectievelijk 16,9 en 9,5 procent, een mooie vooruitgang tegenover de Stemming van vorig jaar. PVDA wordt zo volgens de Stemming de vierde partij in Vlaanderen, wat ook vooral te danken is aan de verliezen van de partijen Groen, CD&V en Open VLD. 

Groen, CD&V en Open VLD zitten in de hoek waar de klappen vallen. CD&V blijft in hetzelfde bedje ziek. Zo zakte ze bij de verkiezingen in 2019 al naar 13,1 procent, daalde ze in  de Stemming in 2022 verder naar 10,2 procent en haalt ze in de Stemming 2023 9,3 procent van de ondervraagde kiezers. 

Groen in vrije val

Open VLD kon niet op de trein van sterke stijgers springen en daalde lichtjes. De partij moest een licht verlies incasseren van 0,9 procentpunt tegenover de vorige uitgave van het onderzoek. In 2019 haalde ze nog 13,1 procent. Groen is in vrije val en is zo de kleinste partij in Vlaanderen geworden volgens de Stemming 2023. Ze haalde in de meest recente partij een luttele 7,9 procent, waar ze in 2022 nog 9,4 procent haalde. Bij de verkiezingen in 2019 was dat nog 10,1 procent. 

Verschillende politicologen en opiniemakers lieten toch snel hun licht schijnen op de aankomende verkiezingen. Zo verwacht politicoloog aan de UGent, Nicolas Bouteca, dat Vooruit veel stemmen voor zich ging winnen en dat partijen als CD&V moeten hopen om niet onder de 10 procent te belanden. Vlaams Belang zou volgens Bouteca de plattelandsstemmen afsnoepen van CD&V. 

Nicolas Bouteca zoekt verklaringen voor het verval van bijvoorbeeld CD&V die voor de kiesdrempel moeten vrezen: