 |
Annelies Verlinden (minister van Binnenlandse Zaken, CD&V): “Ik ben ervan overtuigd dat ons moment nog terugkomt, al weet ik niet zeker of dat al in 2024 zal zijn”
CD&V was decennia lang de toonaangevende partij in het Belgisch politiek landschap. Met o.a. Leo Tindemans in de jaren ‘60 en later met andere politieke sleutelfiguren als Herman Van Rompuy dirigeerde ze de politiek. Anno 2023 is de partij helemaal weggedeemsterd, maar waar ligt de oorzaak?
Volgens Jan Wostyn van Vista leeft CD&V vooral nog in nostalgie: “Bij CD&V zie ik een enorme hang naar nostalgie. Men wil ergens nog altijd niet onder ogen zien dat ze niet meer de leidende partij van vroeger zijn en dat de maatschappij veranderd is, dat het dorpse Vlaanderen waar CD&V regeert rond de kerktoren een realiteit is die niet meer bestaat.”
Bezoeken in mortuarium
Opiniemaker Joël De Ceulaer is redelijk cynisch over het lot van de partij: “Elke dag zijn er kiezers van CD&V die overlijden. Men kan die kiezers bezoeken in het mortuarium. CD&V is een partij die letterlijk aan het uitsterven is.” Hij gelooft ook niet dat de aanpak van voorzitter Sammy Mahdi de juiste is: “Mahdi probeert zich een beetje te positioneren als Bart De Wever, dat ferme, stevige. Een beetje zoals Conner Rousseau ook probeert met de jongeren. Hij wil daarmee specifieke doelgroepen vasthouden. Maar niet alle kiezers laten zich verleiden door dat polariserende, door scherpe figuren die met one-liners uithalen en elkaar tackelen.”
De Ceulaer denkt ook dat er zeker een markt is voor mensen die een rustige, verbindende figuur appreciëren, die niet aanvalt. “Ik denk dat die markt door CD&V zou moeten worden gepakt, maar ik zie dat niet gebeuren met Mahdi.”
Vooral de laatste 10 jaar heeft CD&V het moeilijk gehad in de verkiezingen (zie grafiek). De opkomst van meer extreme partijen als Vlaams Belang of PVDA deed hen ook geen goed. Volgens Vlaams Parlementslid voor CD&V, Peter van Rompuy, speelt ook vooral secularisering hier een grote rol in. “Secularisering speelt een grote rol. Het klassieke middenveld dat minder groot is dan vroeger. Zulke zaken spelen zeker een rol in het stemmenverlies van onze partij.” Secularisering is een fenomeen waarbij de georganiseerde godsdienst haar grip op de maatschappij stilaan verliest.
Het centrum wordt dus kleiner en de plaatsjes in het parlement duurder, wat zou dan de oplossing zijn om CD&V toch weer nieuw leven in te blazen? Annelies Verlinden (CD&V), minister van Binnenlandse Zaken, ziet de toekomst toch rooskleurig in. “In een polariserend klimaat zijn we nog steeds de partij die zorgt voor cement. We communiceren duidelijker en scherper over waar onze partij voor staat en welke thema’s aan ons kleven.”
En wat met de herverkaveling waar al lang over gediscussieerd wordt, is dat geen piste voor CD&V? Van Rompuy is in ieder geval geen fan: “Ik ben geen voorstander van herverkaveling, maar wel van de herpositionering van de centrumpartijen. Zo kan men het huidige politieke midden terug versterken.”
In de hoek waar de klappen vallen
In 2024 is het erop of eronder voor CD&V. Volgens de jongste peiling, De Stemming 2023 van De Standaard en VRT NWS in mei 2023, haalt de partij de 10 procent niet. Zo zit CD&V echt in de hoek waar de klappen vallen. Hoe wil de partij het dan toch nog laten omkeren? Verlinden is in ieder geval gematigd: “Wij zijn er voor gezinnen, voor ouderen zonder de jongeren te vergeten, voor de middenklasse en voor landelijk Vlaanderen. Ik ben ervan overtuigd dat ons moment nog terugkomt, al weet ik niet zeker of dat al in 2024 zal zijn. “
Maar uit De Stemming 2023 bleek alvast dat de gok van CD&V om zich als harde boerenpartij te positioneren in het stikstofdebat, niet gewerkt heeft. Opiniemaker Joël De Ceulaer had dat voorspeld, in een interview dat vóór de peiling plaatsvond. “Mahdi mikt heel hard op boeren, maar vervreemdt daardoor veel mensen. De boeren genieten niet veel sympathie in Vlaanderen. Het is een misverstand om te denken dat de boeren het platteland vertegenwoordigen. Veel mensen op het platteland hebben niets met de boeren te maken. Mahdi denkt: “De kosmopolieten in de stad stemmen voor Groen, Vooruit, Open VLD; wij gaan het platteland pakken, te beginnen met de boeren. Maar het platteland ligt niet wakker van de boeren. Op het platteland is een boer iemand die in weg rijdt en die je niet kan voorbijsteken.”
Verkiezingen leiden tot herverkaveling
Zelfs voor oud-partijvoorzitter Marc Van Peel was de harde opstelling voor de boeren een brug te ver. “In plaats van een positie als centrumpartij te verdedigen vereenzelvigt Mahdi de partij nu met één groep: de boeren,” zei Van Peel in een interview met De Standaard, waarin hij openlijk zijn partijlidkaart inleverde en zei dat hij niet meer op de partij zou stemmen. “Hoe kan ik mij daar als stedeling mee vereenzelvigen? Ik kan mij niet meer vinden in de partijlijn van anti-stad en anti-industrie.”
Nochtans ziet Van Peel nog altijd ruimte voor een centrumpartij: “Het klopt dat de centrumpartijen afkalven. Alleen merk ik dat er mensen zijn die oproepen tot een echte centrumpartij. Veel mensen maken zich zorgen dat ze alleen nog voor twee tegenovergestelde ideologieën kunnen kiezen. Zij willen dit niet, maar op wie moeten ze dan wel stemmen? Binnen het politieke landschap is een centrumpartij noodzakelijk, en dan liefst mijn partij. Dat CD&V nu kiest voor één niche, de boeren, en tegen de stad en de industrie, is een foute conclusie. Verkiezingen zullen uiteindelijk leiden tot een herverkaveling van het politieke landschap. Die zal zich in de eerste plaats in de steden afspelen.”
Volgens Joël De Ceulaer moet de partij terugkeren naar haar basisideologie, het personalisme: “Ik ben volslagen atheïstisch, maar ik vind het personalisme, dat de mens centraal stelt, wel interessant. Andere partijen zetten concepten centraal. Personalisme betekent eigenlijk dat je bij elke beslissing die je als wetgever neemt, iedereen die door die beslissing getroffen wordt recht in de ogen moet kunnen kijken. De Vlamingen zijn cultuurchristenen; dat evangelie zit in mijn lijf; dat trekt mij nog steeds aan. CD&V zou daar veel progressieve dingen mee kunnen doen.”