Herverkaveling? Politieke midden?

Om je te verdiepen in herverkaveling, is het belangrijk om te weten wat dat begrip inhoudt. Ook zijn er verschillende visies op wie er nu net in dat politieke midden zit. Experten en mensen in het vak geven uitleg.

Herverkaveling is geen afgebakend begrip met een vaste definitie. Politicoloog Nicolas Bouteca noemt herverkaveling het toewerken naar grotere blokken, grotere partijen, rond groepen van mensen die op een gelijkaardige manier denken. “Als je van veraf naar de partijprogramma’s kijkt van partijen zoals Groen en Vooruit, denk ik dat die heel erg op elkaar lijken. Hetzelfde geldt voor Open VLD, CD&V en N-VA. Herverkaveling zou betekenen dat we mensen die over grote thema’s op dezelfde hoogte zitten bij elkaar brengen en er grote partijen van maken, in plaats van alle kleine partijtjes die we nu hebben. ”

Herverkavelt de politiek of de kiezer?

De meeste politici kijken in diezelfde richting. CD&V senator Peter Van Rompuy: “Herverkaveling betekent dat bestaande partijen samensmelten, of nieuwe partijen opkomen.”

Ook zijn partijgenoot, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden kijkt in die richting: “Partijen gaan kijken wie bij wie aanleunt, en waar er samenwerking, kartels of zelfs nieuwe partijen kunnen groeien.”

N-VA voorzitter Bart De Wever noemt het: “de hertekening van het politieke landschap in de zin dat politieke partijen zich (her)groeperen met een forse vermindering van het aantal partijen op het politieke spectrum als gevolg.” 

Niet iedereen zet echter de partijen centraal. Opiniemaker Joël De Ceulaer ziet de kiezer als het sleutelelement bij herverkaveling. “De kiezer snijdt de politieke taart in verschillende stukken. De kiezer stemt en uit de uitslag blijkt dat de ene partij omhoog gaat en de andere omlaag. De kiezer is de herverkavelaar.” Ook opiniemaker Noël Slangen en Groen covoorzitter Nadia Naji zien het op deze manier: “De partijen herverkavelen niet, de kiezer doet dat,” aldus Slangen. 

Politieke midden

Wanneer het politieke midden gedefinieerd wordt is de consensus dat de traditionele partijen, CD&V, Vooruit en Open VLD, zich in het midden bevinden. Dat Vlaams Belang en PVDA  er niet bij horen is ook een uitgemaakte zaak.

Waar het schoentje knelt is de positie van Groen en N-VA. Bouteca ziet ze als een aparte klasse: “Traditionele partijen reken ik tot het midden. N-VA en Groen spelen al wat meer op de flanken. Helemaal op de flanken heb je dan PVDA en Vlaams Belang.”

Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) rekent zijn partij en Groen wel tot het politieke centrum: “In de politiek is er een heel breed spectrum van extreem links, tot extreem rechts en alles wat zich daarbinnen situeert is het politieke midden.” Voor Peter Van Rompuy is een centrumpartij simpelweg een partij die de grondwet, de rechtsstaat en de mensenrechten respecteert en democratisch is. “Dat zijn geen anti-systeem partijen zoals Vlaams Belang en PVDA.” 

Opiniemaker Joël De Ceulaer bekijkt het historisch en is daarbij hard voor de traditionele partijen:
“Het politieke midden zijn eigenlijk de partijen die in het naoorlogse België heel goed werk hebben verricht, goed hebben gescoord en de macht onder elkaar wisten te verdelen. Maar ze hebben gewoon de bocht naar de 21ste eeuw gemist. Dat zijn voor mij geen middenpartijen, maar gefaalde partijen. Partijen die in de vorige eeuw zijn blijven steken. Hun probleem is dat ze niet meer up to date zijn.”