Stad Antwerpen is een nieuwe campagne gestart over ongewenst seksueel gedrag. Daarin leggen ze uit wat je als buitenstaander kan doen om te helpen. De focus ligt op de vijf a’s: afleiden, anderen betrekken, aanspreken, afzonderen en aanwezig zijn.
De vijf verschillende video’s duiden een manier om in een situatie te handelen. De eerste video afleiden, verheldert het afleiden van ofwel het slachtoffer of de dader. Anderen betrekken is een tweede mogelijkheid die wordt gegeven. Door hulp te vragen aan andere mensen in de buurt sta je sterker. Een derde optie is het afzonderen van het slachtoffer. Haal de persoon weg uit de situatie of weg van degene die lastigvalt. De daders aanspreken en wijzen op hun gedrag kan ook helpen. Lukt ingrijpen niet kan het aanwezig zijn bij de situatie al een positieve invloed hebben. Achteraf kan je het slachtoffer aanspreken en hulp bieden.
Julia Day, beleidsmedewerkster rond preventie seksueel grensoverschrijdend gedrag van Sensoa en partner in de campagne, verklaart waar deze vijf a’s vandaan komen: “Wij hebben de vijf a’s uit onderzoek gehaald. Zowel uit internationale literatuur als goede voorbeelden zoals focusgroepen. Met een positieve benadering proberen we iedereen aan te spreken.”
Met de positieve insteek is de boodschap voor iedereen gelijk. Mensen viseren in een moeilijk onderwerp, zoals ongewenst seksueel gedrag, kan al snel negatieve gevolgen hebben. “We spreken geen slachtoffers aan, die hebben uiteraard geen schuld aan dit gedrag en moeten hun gedrag niet aanpassen. Mensen aanspreken die potentiële plegers zijn is ook moeilijker, dit kan een weerstand creëren. Omstaanders aanspreken is een positieve boodschap, we kunnen allemaal iets doen.”, beaamt Day.
Ongewenst seksueel gedrag kan zowel verbaal, non-verbaal als lichamelijk gedrag met een seksuele connotatie zijn. Wat als doel of gevolg heeft dat er een bedreigende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. Het kan overal gebeuren en iedereen kan slachtoffer zijn. Slachtoffer zijn van ongewenst seksueel gedrag kan verregaande gevolgen hebben. “Als het gaat over eerder zwaardere vormen van seksuele overschrijdend gedrag en geweld, zien we vaak trauma’s, psychologische problemen, seksuele problemen en rationele problemen. Bij de lichtere zaken die in de grijze zone vallen besluiten slachtoffers soms om niet meer uit te gaan. Je gedrag aanpassen is niet de bedoeling. Iedereen zou zich even vrij moeten voelen. We zien heel veel mensen daar onbewust al rekening houden met de mogelijkheid om lastig gevallen te worden”, vertelt Day.
Lees onder de video verder.
Één van de a’s staat voor aanspreken. Dit geldt zowel voor het slachtoffer als de dader. Als buitenstaander kan het een grote stap zijn om een mogelijke dader aan te spreken. Anissa, actrice voor de campagne, herkent dit ook: “Dat die stap eng is om te maken is al een probleem. Bang zijn voor een tegenreactie als je iemand aanspreekt over ongewenst gedrag zou niet mogen. Aanspreken kan al een soort van risico zijn. Wil je dat risico nemen om iemand te helpen dan is dat prachtig. Wil je dit niet doen snap ik het ook, niemand wil zich in de problemen werken.”
Als je wil ingrijpen, doe dat dan rustig en kalm, want een foute reactie kan de situatie snel doen escaleren. Hoe je juist reageert, verklaren de vijf a’s, toch pas je echter best op voor gevaarlijke situaties. “Jezelf in gevaar brengen is zeker niet de boodschap. We willen niet dat mensen risico’s nemen. In het algemeen kunnen we wel zeggen dat er in de meeste situaties een goede manier is om tussen te komen. Niet tussenkomen is eigenlijk fout reageren. Dan geef je de boodschap dat het oké is of niet zo erg.” Verklaart Day.
Of je altijd succes boekt als je met een van de vijf a’s reageert, is niet zeker. Toch kunnen we als maatschappij meer erkenning tonen. “Durf te zeggen tegen vrienden, neven, nonkels, nichten dat bepaald gedrag niet aanvaardbaar is. Die confrontatie van iemand dichtbij die zoiets tegen je zegt doet een mens wel nadenken”, besluit Anissa.
