Russische troepen staan aan de grens met Oekraïne, Washington D.C. en Moskou rollen hun spierballen en de spanningen lopen hoog op. Hoewel de westerse media de neiging hebben om hiervoor met de vinger uitsluitend naar Rusland te wijzen, pleit Tom Sauer, professor Internationale Betrekkingen en Internationale Veiligheid aan de UAntwerpen, voor meer nuance: “Het is een kat-en-muisspelletje aan beide kanten”
Professor Sauer verklaart het gedrag van Rusland door het feit dat het Westen in het verleden een grote fout heeft begaan. “Het is heel belangrijk hoe men omgaat met verliezers van oorlogen of koude oorlogen. Na 1989, Rusland had net de Koude Oorlog verloren, hadden we er eigenlijk beter aan gedaan om Rusland op te nemen in die ‘Euro-Atlantische’ veiligheidsarchitectuur.”
Waarom het Westen destijds die kans dan toch niet heeft benut, zou volgens Sauer te maken hebben met de Verenigde Staten. “Er zijn veel politici en experten die toen, in de jaren ’90, gepleit hebben om Rusland te integreren in de Euro-Atlantische veiligheidsstructuur, maar de Amerikaanse president wou daar toen niets van weten. Hij wou de NAVO niet fundamenteel omvormen. Het gevolg is dus dat we Rusland in de kou hebben laten staan. We hebben ondertussen enkele stappen gezet, maar dat waren te kleine stappen en Rusland voelde zich dus in de wind gezet.”
Verder is professor Sauer ervan overtuigd dat de spanningen niet zullen uitmonden in een groot gewapend conflict. “Als je soms naar de media luistert of naar sommige van mijn collega’s dan lijkt Rusland op het punt te staan om Europa in te nemen. En dat kan dus niet. Ik kijk dan voornamelijk naar defensiebudgetten. Los van de Verenigde Staten geven Europeanen en lidstaten van de NAVO elk jaar 300 miljard dollar uit aan defensie. Doe daar het budget van Amerika bij, dan komen we rond de duizend miljard dollar. Dat is aanzienlijk meer dan het defensiebudget van Rusland, dat ‘slechts’ 60 miljard dollar bedraagt. Daarbovenop wordt die kloof tussen beide jaarlijks alsmaar groter. Aan de grens met Oekraïne kan het eventueel zijn dat Rusland een actie op touw zet zoals in 2014, maar Rusland zal nooit heel Oekraïne innemen, laat staan verder gaan tot en met Polen of West-Europa, dat is gewoon absurd.”, concludeert Sauer.
“Er staan 100.000 troepen aan de grens met Oekraïne, maar ook aan onze kant staan er tienduizenden soldaten opgesteld en de laatste tijd heeft Amerika meer wapensystemen gestuurd naar Oekraïne en zijn er ook Westerse bommenwerpers die over de Zwarte Zee vliegen, niet enkel Russische. Het is een kat-en-muisspelletje langs twee kanten.”
De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, beter bekend als NAVO, werd opgericht op 4 april 1949. De lidstaten, toen nog maar 12, wilden hiermee een afschrikkingsmiddel bieden tegen mogelijke Sovjetuitbreidingen. Daarnaast wilden de NAVO-lidstaten, door middel van een sterke Noord-Amerikaanse aanwezigheid in Europa, ook toekomstig nationalistisch militarisme voorkomen en politieke samenwerking bevorderen. Terwijl de Koude Oorlog doorheen de daaropvolgende decennia zich verder ontwikkelde, voegden steeds meer landen zich bij de NAVO. Toen uiteindelijk de Sovjetunie instortte, beloofde de NAVO hen dat ze niet meer zou uitbreiden. Dan, in 1999, kwamen er drie landen bij: Hongarije, Polen en Tsjechië. Vijf jaar later kwamen er in één klap zeven nieuwe lidstaten bij: Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slovenië en Slowakije. Dat de NAVO haar belofte niet na kwam, verklaart tot op heden grotendeels de rancune van Rusland tegenover het Westen. Vandaag de dag telt de NAVO maar liefst 30 lidstaten.
