Ciarán, Deby, Pia… Het zijn geen namen van bekende mensen, maar wel van stormen. Laatstgenoemde in het rijtje, Pia, raasde donderdagavond over ons land. Aan de kust werd code geel aangekondigd en Antwerpen sloot zijn waterkeringspoorten. Is Antwerpen wel bestand tegen grote stormen of is er minder paniek nodig dan de media doen uitschijnen? “We zijn hier in Antwerpen druk mee bezig. Momenteel worden de Scheldekaaien volledig vernieuwd”, aldus Max Verdonck van de Vlaamse Waterweg NV.
MOEILIJKE TERMEN UITGELEGD:
Waterkeringsmuur = muur die bij springtij het opkomende water moet tegenhouden
Stormtij = hierbij is het water, in dit geval van de Schelde, extra hoog door de combinatie van vloed en harde wind vanuit de zee
Tussen 2022 en 2023 kende België weinig grote stormen. KMI, het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België, staat in voor de erkenning van stormen. Deze beginnen als een hevige wind. We spreken van een storm bij rukwinden die minstens 10 minuten lang een snelheid van boven de 75 km/uur bereiken.
Antwerpen bestemd
Maar… de hoofdvraag blijft of Antwerpen bestand is tegen storm en de bijkomende overstromingen. Als onderdeel van het Antwerps klimaatplan, waarbij de stad klimaatrobuust wil zijn tegen 2050, worden de komende jaren de Scheldekaaien heringericht en verhoogd. Dit gebeurt voornamelijk in het kader van de Kaaimuur, vertelt Verdonck. “Die is gebouwd eind 19de eeuw, dus is het 120 jaar oud. De muur heeft Antwerpen decennialang beschermd, maar er was wel nood aan stabilisatie en vernieuwing aan de Kaaimuren”.
Klimaatopwarming
Toch blijft het klimaat steeds meer opwarmen, waardoor er sterke stormen zullen komen. Hierbij moeten we wel nuanceren dat dit niet de hoofdreden is, maar het speelt wel een grote rol. Daardoor besloot Antwerpen om hun waterkeringsmuur met 90% te verhogen. De muur wordt niet gewoon van beton, maar zal geïntegreerd worden in het landschap.
Sigmaplan
Met dit plan wil men Vlaanderen beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. Het plan ontstond in de jaren 70, toen waren er een heel aantal overstromingen waarbij bepaalde dorpen volledig onder water kwamen te staan. De druppel was de watersnood van 1976. Hierbij werden piekwindsnelheden tot 150 km/uur gemeten. Het dorp Ruisbroek (Puurs) liep voor driekwart onder water. Momenteel wordt het Sigmaplan geactualiseerd. Naast hogere dijken zet het Sigmaplan ook in op natuurlijke overstromingsgebieden. Deze gebieden worden gebruikt als bufferzone en zorgen ervoor dat de druk afneemt. Door deze gebieden onder water te zetten zullen de dijken minder snel breken en zal het water niet tot in de Vlaamse steden komen.
De komende jaren zal Antwerpen blijven inzetten op het verdedigen van haar stad tegen de woelige wateren van de Schelde. Een onvoorspelbare rivier die met de hoge klimaatopmars steeds heviger uit haar voegen zal barsten.
