Unicef wil meer aandacht voor kinderen op Wereldaidsdag, op 1 december. In een jaarlijks rapport brengt de organisatie belangrijke cijfers over de ziekte. Ook dit jaar zijn de besmettingen en sterftes bij kinderen veel te hoog. Ik sprak met Philippe Henon van Unicef Belgium.
Unicef bracht recent het datarapport voor het jaar 2020 uit. Kan u mij kort vertellen wat de grootste veranderingen zijn van dit jaar? In het rapport, dat vandaag wordt voorgesteld naar aanleiding van de internationale dag rond aids op 1 december, wordt er gewezen op het feit dat de kinderen een beetje een vergeten groep zijn binnen de patiënten die kampen met hiv en aids. In het rapport wordt een heel opvallend cijfer naar voren gebracht, namelijk dat in 2019 er zo’n 238.000 kinderen extra getroffen zijn door aids. Wat toch wel een enorme stijging is in vergelijking met voorgaande jaren. Ook wordt de link gelegd naar de impact van Covid-19.
Unicef heeft een paar jaar geleden al een rapport opgesteld waarin we een aantal ambitieuze doelstellingen hadden voor 2020. Onder meer ervoor zorgen dat 90% van de mensen die hiv/aids heeft ook weet dat hij of zij de ziekte heeft en dat minstens 90% van die mensen toegang zou hebben tot de nodige behandelingen. Uit het rapport van vandaag blijkt dat we bepaalde doelstellingen hebben bereikt op het vlak van informatie en toegang tot de gezondheidszorg. Maar wat we daar vooral merken is dat kinderen hier achterwege blijven. Slechts de helft van alle jongeren en kinderen met aids krijgt toegang tot de nodige gezondheidszorgen.
Een element dat vaak naar voor wordt gebracht is de overdracht van de ziekte van moeder op kind. Aan de ene kant via de zwangerschap maar aan de andere kant via de borstvoeding. Dat laatste leidt vaak tot discussie omdat het inderdaad gevaarlijk is, maar voor vele vrouwen in ontwikkelingslanden is dat de enige manier dat ze hun kind kunnen voeden.
Hoe heeft de coronacrisis de werking van Unicef vooral beïnvloed? Covid-19 heeft in het algemeen, niet enkel bij ons maar wereldwijd uiteraard, zijn impact gehad op enerzijds de sluiting van scholen maar ook op de sluiting van gezondheidscentra. We merken vooral dat in heel wat kwetsbare landen dat die gezondheidscentra en scholen vaak ook een belangrijke rol speelden in de sensibiliseringsactiviteiten zoals het waarschuwen voor de gevaren van aids. Als die beide sloten, viel een heel groot deel van die sensibilisering weg. Anderzijds hebben er heroriëntaties plaatsgevonden van het personeel. Personeel dat voordien werd ingezet in de behandeling van aidspatiënten wordt nu verplaatst naar de behandeling van Covid-patiënten, waardoor consultaties wegvielen alsook de toestroming en verdeling van geneesmiddelen. Dat heeft ertoe geleid dat het bepaalde regio’s de behandeling met antiretrovirale middelen werd uitgesteld of niet optimaal werd opgevoerd. Zo zijn er nu mensen waarbij de ziekte nog niet is opgespoord en anderzijds mensen die niet aan de geneesmiddelen geraken.
Uit het rapport blijkt dat het dan vooral jongeren en kinderen zijn daardoor het hardst getroffen zijn. Dat is wel opvallend als je dan vergelijkt met volwassenen, daar krijgt gemiddeld 82% de nodige behandeling. Jongeren vallen dus heel vaak uit de boot, kinderen zeker. Dokters zijn ook nog maar enkele jaren bezig met pediatrische behandelingen. Vroeger kwam het erop neer dat je een halve volwassen dosis aan een kind gaf, er was geen specifieke pediatrische behandeling. Die is er nu wel maar die wordt nog op onvoldoende schaal verdeeld. Als je dan kijkt naar welke gebieden het minst toegang krijgen tot die gezondheidszorg, en dat zal niet verbazen, zie je Centraal- en West- Afrika die achterwege blijven. Het Midden-Oosten staat er iets beter voor maar opvallend is dat in Latijns-Amerika en de Caraïben de toegang tot middelen voor jongeren minder gunstig is.
Er wordt in het rapport gepleit voor meer middelen om aan sensibilisering te doen. Maar ook willen we meer toegang tot virale testen voor kinderen die op dit moment achterwege zijn gebleven door Corona.
Is die invloed hetzelfde in België? Worden het onderzoek en de behandelingen hier even sterk afgeremd? Dat is moeilijk te zeggen want het rapport spreekt eigenlijk niet specifiek over België. Intuïtief kan je wel zeggen dat er nu inderdaad minder mensen naar het ziekenhuis gaan voor iets anders dan Covid-19 dus dat zij minder snel een diagnose zullen krijgen. Vaccinaties van andere ziektes blijven nu bijvoorbeeld ook achterwege. Natuurlijk zal dat niet op dezelfde schaal zijn zoals in de gebieden met een mindere gezondheidszorg, maar het heeft wel zijn effect gehad. Ik heb daar geen exacte cijfers van maar dat zal wellicht in een kleinere mate bij ons zijn dan in die gebieden.
Natuurlijk is het een complex probleem, Covid heeft zijn invloed omdat enerzijds de scholen gesloten zijn en die zijn heel belangrijk om jongeren en kinderen te informeren en sensibiliseren. Anderzijds zijn gezondheidscentra gesloten, wat dan invloed heeft op de behandeling en opsporing. Maar ook dat er door de lockdown heel wat mensen hun werk zijn verloren, waardoor zij het nu financieel moeilijker hebben en zo ook minder snel naar gezondheidszorg gaan zoeken. Covid heeft dus ook een sneeuwbaleffect op de economie en de inkomens van mensen.
Ondanks de tegenslagen is de boodschap van de Wereldaidsdag dit jaar wel redelijk positief, hoe komt dat? Het thema dit jaar is ‘hoop’. Want er is hoop. Vroeger was aids dodelijk, nu zijn er wereldwijd 37 miljoen mensen met de ziekte va wie er in 2019 ongeveer 700 000 stierven. Dat is natuurlijk veel te veel maar dat is wel een enorme vooruitgang in vergelijking met de beginjaren en zelfs met 10 jaar geleden. De boodschap is eigenlijk dat aids geen doodvonnis is en dat je nog steeds een normale levenskwaliteit kan hebben. Er zijn geneesmiddelen beschikbaar en behandeling is mogelijk.
Daarmee willen we de ziekte niet minimaliseren. Het blijft een ernstige ziekte die de nodige aandacht en voorzorgen vraagt. Er is ook nog geen vaccin tegen hiv. Je moet dus wel nog steeds voorzichtig blijven.
Het woord solidariteit kwam vaak terug in een oproep naar meer samenwerking in de strijd tegen hiv. Voor Covid-19 is die samenwerking heel fel naar boven gekomen en zijn er nu bijvoorbeeld al vaccins onderweg. Mogen we een heropleving van die strijd verwachten als corona verbeterd?
Dat kan inderdaad inspirerend werken ook naar andere ziekten toe. Wat we op dit moment echter niet weten is hoe corona gaat evolueren. We gaan er nu van uit dat er een vaccinatie zal komen en dat wellicht het aantal gevallen zal afnemen. Maar dat wil denk ik niet zeggen dat we dan meteen al onze activiteiten rond Covid preventie enzovoort kunnen stoppen. Er zal aandacht moeten blijven voor corona.
De samenwerking tegen corona heeft inderdaad een voorbeeldfunctie, het toont wel dat door meer solidariteit je veel meer kan bereiken. Zo kan men inderdaad ook andere ziekten gaan aanpakken. Dat was ook zo met polio, die ziekte is bijna volledig uitgeroeid. Dat is ook dankzij een grootschalige samenwerking tussen overheden internationale organisaties. Wat vaak ontbreekt is dan politieke wil om de prioriteit te willen stellen. En vaak zien we dan dat kinderen vaak vergeten worden. Daar spelen wij met Unicef heel fel op in.
Verschilt jullie focus op kinderen tegenover ander acties zoals die van Sensoa? Bij Sensoa zullen ze ook wel acties voeren en sensibiliseren naar jongeren toe, zoals ze hen andere jaren op festivals aanspraken en informeerden. Maar als kinderfonds van de VN richten wij ons vooral naar kinderen en dat hebben ze nodig.
| Colofon | Naam | |
| Tekst | Eva Geers | |
| Eindredactie tekst |  | Jana, Phéline, Louis, Gitte |
| Eindredactie online |  | Jules, Eva |
