“Read to your children from the womb to the tomb”, zo schreef auteur Joyce Herzog in haar boek over de ontwikkeling van kinderen. Het belang van voorlezen mag niet onderschat worden. Het is meer dan een tijdverdrijf. Voorlezen kent geen leeftijd, vertelt Tine Kuypers, communicatieverantwoordelijke bij Iedereen Leest vzw en coördinator van de Voorleesweek.
Wat is het verschil tussen het verhaal zelf lezen of iemand die voorleest?
“Als je wordt voorgelezen, hoef je zelf de moeite niet te doen om te lezen. Het is alsof de woorden rechtstreeks naar je toe komen. Wanneer je leesvaardig bent, ervaar je geen moeite met het ontcijferen van letters en woorden, waardoor je ontspannen kunt genieten van het verhaal terwijl je luistert. De focus wordt verlegd naar genieten van een verhaal en ligt minder op het kunnen lezen. Bij voorlezen is er geen moeilijkheidsdrempel, wat voorlezen toegankelijk maakt. Daarbij is er bij voorlezen een dynamiek van spel, intonatie en dialoog.”
Op welke manier beïnvloedt voorlezen op een jonge leeftijd de frequentie waarmee kinderen later zelfstandig lezen?
“Hoe meer je voorleest en hoe meer je met boeken bezig bent met kinderen, hoe groter de kans dat ze later zelf ook zullen lezen. Je verhoogt de kansen door boeken een plaats te geven in de opvoeding. Het is belangrijk voor de taalontwikkeling en de woordenschat op die jonge leeftijd. Maar de kiem voor het leesplezier wordt jong gelegd.”
Op welke leeftijd heeft voorlezen een impact op de ontwikkeling van kinderen?
“Hoe vroeger je ermee begint, hoe beter. Uit onderzoek blijkt dat wie al op jonge leeftijd, 2 tot 9 jaar, leest voor zijn plezier, een betere score liet optekenen op vlak van cognitieve vaardigheden en mentaal welzijn. Tijdens het voorlezen wijs je illustraties aan, zing je liedjes en zeg je rijmpjes op. Daarom zijn die eerste jaren zo cruciaal voor de taalontwikkeling. De impact is groter dan later.
Zijn er nog andere redenen om voor te lezen?
“Om de taalontwikkeling, leesvaardigheid en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren, dat zeker. Maar ook om een rustpunt in de dag te creëren en verbinding te maken met anderen, jong én oud. De warmte van een stem, de woorden die je meevoeren, de beelden die het verhaal oproept: voorlezen werkt verbindend en rustgevend voor alle leeftijden.
Ook bij ouderen?
“Bij ouderen speelt het fysieke aspect een rol. Vaak kunnen ze zelf niet goed meer lezen, omdat ze de letters niet kunnen zien. Daarnaast is het een verbindend moment. We merken dat sommige verhalen herinneringen oproepen bij ouderen. Door in elkaars aanwezigheid naar het verhaal te luisteren en achteraf in gesprek te gaan, komen ze samen met leeftijdsgenoten en begeleiders. Bij voorlezen komt het verhaal naar je toe. Dat heeft iets huiselijks en laagdrempeligs.”
Hoe beïnvloedt het type boek de ervaring van het voorlezen?
“Je leest voor waar je je goed bij voelt, daarvoor sluit je je bij de keuze van het boek aan bij de interesses van de persoon. Een strip voorlezen is moeilijker, omdat je ook elke prent moet kunnen zien. Dus voor een voorlezer is dat een grotere uitdaging. In principe kan je elk boek voorlezen, als je je een beetje aanpast aan de tekst en de omstandigheden.”
“Kies daarom een boek dat zowel jij als de luisteraar aanspreekt. Dat is een goede basis, daarna is het simpelweg een kwestie van actie ondernemen en ervan te genieten. Iedereen kan voorlezen, probeer bij jezelf te blijven.”