In Australië wordt socialmediagebruik onder de 16 jaar verboden. Premier Anthony Albanese wil kinderen beschermen tegen de negatieve gevolgen van sociale media: “Ik wil dat kinderen echte dingen meemaken, met echte mensen.”
Op Facebook, Instagram, TikTok en X zullen de Australische kinderen onder de 16 geen toegang meer krijgen. De verantwoordelijkheid voor het handhaven van deze nieuwe wet komt bij de socialemediaplatforms te liggen. En niet bij de ouders of bij de kinderen.
Leeftijdsgrens België
In België is de leeftijdsgrens voor socialmediagebruik op dit moment 13 jaar. Dat besloot de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in 2018. Destijds vond kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen dit “een realistische keuze”. Volgens hem gaan kinderen al op sociale media als ze 9 of 10 zijn en zou je geen rekening houden met hun leefwereld als je de minimumleeftijd op 16 legt.
Toch zijn jongeren boven de 13 nog wel vatbaar voor de negatieve gevolgen van sociale media. Uit een studie uit 2021 van de KU Leuven blijkt dat sociale media jongeren tussen 12 en 18 jaar in hun mentale welzijn negatief beïnvloeden. Zo voelt 27 procent zich onzeker wanneer ze zichzelf op sociale media vergelijken met anderen.
Gevolgen op school
Karin Heremans, directrice van het GO! Koninklijk Atheneum te Antwerpen, merkt naast intrinsieke problematiek bij jongeren ook problemen op school. “Het socialemediagebruik van onze leerlingen leidde tot concentratieproblemen, agressieproblemen, gebrek aan sociale vaardigheden en minder focus.” Het bestuur van het Koninklijk Atheneum heeft daarom bewust gekozen voor een smartphonevrije school.
Mediaraven
De organisatie ‘Mediaraven’ heeft hier andere ideeën over. Zij willen jongeren beter met sociale media leren werken en ze coachen in het gebruik ervan. Algemeen coördinator Annelies de Craene ziet hoe sociale media ook een positieve impact op het leven van jongeren kunnen hebben “Uit het Apenstaartjaren-onderzoek is gebleken dat, door online platforms, veel kinderen goed contact kunnen onderhouden met hun vrienden. Maar dat ze er ook nieuwe vrienden ontmoeten. 61% van de vriendschappen online, ontstaan via sociale media, die kans wil je jongeren niet tot hun zestiende ontnemen.”
Apenstaartjaren-onderzoek
Apenstaartjaren is een onderzoek naar de digitale leefwereld van Vlaamse kinderen en jongeren tussen 6 en 18 jaar. Het onderzoek bestaat sinds 2006 en wordt iedere twee jaar opnieuw gedaan. De centrale vraag van Apenstaartjaren is: hoe gaan kinderen en jongeren om met digitale media, en wat zijn vandaag de grootste uitdagingen? Thema’s die onder andere aan bod komen in het onderzoek zijn: mediagebruik en -bezit, digitale vaardigheden, mediaopvoeding, sociale media, games, online nieuwsgebruik, online privacy, sexting en cyberpesten.
De Craene vindt dat het opleggen van restricties niet werkt: “Wij willen jongeren geen regels opleggen, of dat nou een smartphoneverbod in het onderwijs is of het gebruikmaken van een leeftijdsgrens. Alle maatregelen die er op het vlak van sociale media worden genomen, moeten in overleg met de kinderen vastgelegd worden. We moeten naar hun ervaring luisteren. Zij begrijpen zelf heel goed wat ze nodig hebben.”
