Minder werkdruk en een betere aanpak van personeelstekorten. Daarvoor kwamen op donderdag 7 november 25.000 mensen samen om te betogen. Op die manier willen vakbonden een beter zorgbeleid hoger op de politieke agenda plaatsen.
Aan de andere kant van de ellenlange debattafel zit Pinar Akbas. Ze werkte zelf jarenlang als verpleegkundige en belichtte de tekortkomingen in de zorg aan de hand van opiniestukken. In de zomer van 2023 verliet Pinar diezelfde zorgsector wegens de werkdruk en schreef ze de eerste hoofdstukken van haar boek Vlucht uit de Zorgsector. Met haar uitgebreide expertise en pleidooi voor zorg op maat, vertegenwoordigt ze de stem van veel verpleegkundigen.
Je verliet de zorgsector omwille van de hoge werkdruk, hoe komt het dat die zo hoog is?
Akbas: Verpleegkundigen zijn de ogen en oren van artsen die moeten rapporteren, melden en herkennen. Maar omdat ziekenhuizen en andere instanties besparen, vallen verantwoordelijkheden zoals logistiek en maaltijdbedeling op onze schouders.
Een andere oorzaak voor de hoge werkdruk is de administratieve rompslomp waarmee verpleegkundigen zich bezighouden. Maar je ziet ook toegenomen verwachtingen tegenover verpleegkundigen. Is het bijvoorbeeld onze taak om koffie rond te brengen of kleren te wassen? Ik heb deze bedenkingen meermaals opgeworpen aan familieleden van patiënten. En ze lieten telkens weten dat ze betalen voor die zorg. Bij patiënten zonder familie is het natuurlijk een ander verhaal.
Hoe merken patiënten dit?
Akbas: Al de niet-zorg gerelateerde zaken maken een therapeutische relatie tussen een verpleegkundige en patiënt moeilijker. Als verpleegkundige loop je vaak met schuldgevoelens rond. Je neemt het mee naar huis, twijfelt aan jezelf en ligt er wakker van. Dat komt niet omdat verpleegkundigen hun job niet goed doen, maar omdat ze onder tijdsdruk meerdere taken tegelijk verrichten. Zo heb ik bijvoorbeeld al eens per ongeluk de verkeerde insuline toegediend. Gelukkig was het een kleine onschadelijke dosis. Maar stel je voor dat zoiets fataal zou aflopen?
Hoe worden patiënten verdeeld onder verpleegkundigen? Is er een limiet per zorgkundige?
Akbas: De Europese norm schrijft 8 patiënten per verpleegkundige voor. Ik heb altijd rond de 16 patiënten gehad. En dat is geen uitzondering. Op intensieve zorg mag je maximum 3 patiënten verzorgen.
Vakbonden menen dat de oplossing zou liggen in meer budgetten voor de zorgsector. Deel je die bedenking?
Akbas: Het zorgpersoneel op de werkvloer geeft aan dat het niet te maken heeft met een financieel tekort. We gaan er niet geraken door telkens financiële mogelijkheden te creëren. Waar gaan ze die budgetten inzetten? Er zijn talrijke belangengroepen die verontwaardigd reageren op de schrijnende situatie in de zorg, maar die geen concrete plannen voorleggen.
Wat is in een ideale wereld ‘goede zorg’ volgens jou?
Akbas: Zorg op maat. Die kunnen we trouwens enkel geven als een therapeutische relatie mogelijk is. Iedere zorgwens is uniek. Als je naar het ziekenhuis gaat voor een kleine ingreep, dan zullen je wensen en verwachtingen anders afgestemd zijn in vergelijking met een grote operatie.
Je liet weten via X dat je nieuwe boek vertrekt vanuit idealisme en eindigt in de teleurstelling van een vermoeide verpleegkundige. Kan je zeggen dat je de hoop bent verloren in het beroep?
Akbas: Hoop is iets moois, maar de intensiteit waarmee ik destijds werkte, maakte me heel moe. Het is een nobel beroep maar voor mij is de zorgsector een afgesloten hoofdstuk. Ik heb dezelfde twijfels en angsten meegemaakt in het verleden zoals mijn collega’s. Ik voelde me geen goede verpleegkundige. Je ziet dat patiënten lijden onder het mismanagment van de sector en dat heeft me geraakt. Het blijft nog altijd moeilijk om erover te praten. Ik heb zoals velen een haat-liefdesrelatie met de sector.
Je tweede boek heet Vlucht uit de Zorgsector. Wat kan je daarover vertellen?
Akbas: Het boek vertrekt vanuit mijn eigen ervaringen als een verpleegkundige die teleurgesteld de sector verliet, aangevuld door interviews met andere tewerkgestelden in de zorg zoals artsen en andere verpleegsters. Het manuscript lag een halfjaar bij de uitgever. Ze vroegen dan om een herwerking met heroïschere verhalen. De vraag is dan waarom het niet interessant is om de dingen aan te nemen zoals ze zijn en er iets mee te doen. Zowel voor een boek als in een beleid.
Daarom koos Akbas om het boek te publiceren onder eigen beheer op haar website. Iedere vrijdagavond verschijnt een nieuw hoofdstuk uit haar werk waarin ze telkens andere zorgen en vragen aan haar volgers op sociale media opwerpt.