Leonardo da Vinci spreekt nog steeds tot de verbeelding. De Italiaan (1452–1519) had veel talenten: naast kunstschilder was hij ook beeldhouwer, ontwerper, architect, componist en decorbouwer. Zijn geheim? Een cocktail van oneindige fantasie, een enorm intellect en out-of-the-box denken.
Momenteel loopt in de Waagnatie in Antwerpen een belevingsexpo over Leonardo da Vinci. Je kan er een aantal replica’s van zijn uitvindingen, tekeningen en schilderijen bewonderen. De promotor van het event, Peter Monbailleu, benadrukt zijn genialiteit: “Als je ziet wat hij allemaal gedaan heeft in zijn leven: zijn fantastische schilderkunst, uitvindingen die zijn tijd ver vooruit waren… Die combinatie toont hoe geniaal da Vinci echt was.”
Kriebelen in spiegelschrift
Leonardo da Vinci staat vooral bekend voor zijn schilderij ‘Mona Lisa’. Het portret van de wenkbrauwloze dame die recht in je ziel staart, lokt jaarlijks miljoenen bezoekers naar het Louvre. Vaak met lichte teleurstelling tot gevolg, want ‘het is toch echt wel kleiner dan je denkt’. Maar waarom is de Mona Lisa zo populair? Monbailleu legt de verklaring bij het verhaal achter het doek dat tot de verbeelding spreekt. “Da Vinci heeft het werk altijd zelf bijgehouden om het te kunnen perfectioneren, tot aan zijn dood in Frankrijk. Daarna pas verkocht zijn leerling de Mona Lisa aan de Franse koning. Ettelijke decennia en koningen later is het werk begin jaren 1800 in het Louvre terechtgekomen.”
Leonardo da Vinci was nieuwsgierig en om zeker geen enkel idee te vergeten, had hij altijd een notitieboekje op zak. Daarin schetste hij ontwerpen en noteerde hij zijn gedachten in spiegelschrift. Voor dat laatste zijn verschillende hypothesen: mogelijks wilde hij zijn werk moeilijker leesbaar maken. Een andere theorie is dat da Vinci puur uit praktische overweging van rechts naar links schreef, omdat hij zelf linkshandig was. Zo smeerde hij de inkt niet uit over het papier. De echte reden is echter niet bekend.
Gek of geniaal?
Da Vinci was gefascineerd door vliegen: het was zijn droom om de mens in de lucht te krijgen. Hij tekende meerdere ontwerpen voor menselijke vleugels, helaas zonder succes. Veel van zijn ontwerpen vormen wel de basis voor uitvindingen die we nu als vanzelfsprekend beschouwen. Zonder da Vinci geen fiets, parachute of helikopter. Al zijn niet alle werken bewaard gebleven: “Dat varieert sterk”, geeft Monballieu toe. “Een deel van zijn werken zijn in perfecte staat of hebben we kunnen restaureren. Maar er zijn ook stukken waarvan men echt niet weet wat ermee gebeurd is.”
Tegenwoordig beschouwen we da Vinci als een genie, maar toen hij nog leefde, waren de meningen sterk verdeeld. “Er waren twee kampen. Sommige mensen lachten met zijn gekke ideeën of deden zelfs smalend omdat ze er niet in geloofden: ‘Een mens vliegt niet, dat is enkel voor vogels’”, vertelt Monballieu. “Anderen vonden zijn ideeën briljant en zochten naar manieren om ze zo snel mogelijk uit te voeren. Zo kreeg hij steun van mecenassen en werkte op het einde van zijn leven zelfs voor de Franse koning. Dat hij grote fans had, staat vast. Anders had hij zijn werk niet kunnen doen.”
