België en de Europese Unie organiseerden in Brussel een tweede bijeenkomst van de Globale Alliantie over een tweestatenoplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict. Dat is een initiatief van de EU en enkele Arabische landen. Hoewel deze oplossing al enkele decennia op tafel ligt, kijken experten Tom Sauer (UAntwerpen) en Annemarie Gielen (Pax Christi) naar de “mogelijkheden”.
Tweestatenoplossing
In 1947 stelden de Verenigde Naties voor om het grondgebied van het voormalige Britse Mandaat Palestina te verdelen in twee staten: één voor de Joodse bevolking en de andere voor de Palestijnse. De Arabische leiders weigerden dit offer in tegenstelling tot de Joodse leiding. Dit idee staat tot op de dag van vandaag bekend als de tweestatenoplossing. De voorbije 70 jaar veranderde het concept van gezicht door conflicten en meerdere onderhandelingen. Neem zelf een blik met de interactieve tool hieronder.
Wanneer u de slider (balk) naar rechts verschuift, zal de kaart van het VN-partitieplan (1947) tevoorschijn komen. Als u de balk naar links verschuift, ziet u de huidige situatie. De kaarten hanteren de volgende kleurcode:
– Groen : Palestijnse gebieden
– Donkerblauw : Israëlische gebieden
– Lichtblauw : Door Israël bezette Golangebergte
– Turquoise : Verschil t.o.v. het VN-partitieplan
– Geel : Internationaal gebied onder VN-bestuur (Jeruzalem)
Gatenkaas
In theorie blijkt het een veelbelovende oplossing te zijn voor het conflict. In de praktijk is het echter een optimistisch en onhaalbaar alternatief. Zo moet het concept ervoor zorgen dat het gebied leefbaar wordt voor beide volkeren. “Dat is nog niet zo simpel voor de Palestijnen, want die hebben twee verschillende gebieden die niet aan elkaar liggen”, verklaart Tom Sauer, politicoloog aan de Universiteit Antwerpen.
De Palestijnse gebieden omvatten de Gazastrook, gelegen langs de grens met Egypte, en de Westelijke Jordaanoever. Hoewel deze gebieden slechts ongeveer 35 kilometer van elkaar liggen, zijn ze compleet van elkaar gescheiden door het Israëlische grondgebied.
“Die kolonisten zouden moeten vertrekken voor een werkbare tweestatenoplossing.”
Sinds de Oslo-akkoorden wordt de Westelijke Jordaanoever steeds verder ingelijfd door Israëlische kolonisten. Dat komt doordat het gebied werd opgedeeld in verschillende zones (van A tot en met C) naargelang de gevestigde autoriteit. Volgens professor Sauer is deze regio hierdoor een gatenkaas geworden. “Die settlers zouden eventueel moeten vertrekken om een twee-statenoplossing mogelijk te maken”, meent hij.
Unitaire staat
“Een tweede oplossing is een-een-staatsoplossing”, zegt Sauer. “Een staat voor zowel de Joods-Israëlische als de Arabisch-Palestijnse bevolking. Het probleem daarbij is dat de Palestijnen dan in de meerderheid zullen zijn.” Daar kan Annemarie Gielen, experte Midden-Oosten, zich in vinden. “Doordat de Westelijke Jordaanoever volledig doorkruist is door dorpen en steden die zijn gebouwd in nederzettingen, met snelwegen die erdoorheen lopen en muren die het gebied verdelen, blijkt het in de praktijk vrijwel onmogelijk om van Palestina een aparte staat te maken”, beargumenteert Gielen van Pax Christi.
Verdeeld Europa
Deze nederzettingen worden als illegaal beschouwd door het internationaal recht. Zo verwijst experte Gielen naar de tekortkomingen van buitenlandse instellingen, onder andere de Verenigde Naties (VN). “In de praktijk zien we dat er van die resoluties eigenlijk weinig in huis gekomen is en er staat ook nooit geen daadkracht tegenover.” Daarnaast schiet de EU volgens Gielen ook tekort: “De verdeeldheid binnen Europa is eigenlijk te groot, waardoor er ook geen echte druk gelegd kan worden. Noch op Israël om de oorlogsmisdaden te stoppen, noch op Hamas om daar tot een vredesproces te komen.”
