Het Europese ‘Circulair Zuid’ project komt op zijn einde. 3,5 jaar lang leefden de bewoners van de Antwerpse wijk Nieuw Zuid meer circulair. Dat deden ze met de ondersteuning van slimme technologie en workshops.
Circulair leven betekent leven met hergebruikte grondstoffen zoals water, energie en andere materialen en zo de afvalberg te verkleinen. Het doel van het Circulair Zuid project is om bewoners te tonen hoe eenvoudig de circulaire lifestyle kan zijn. De opwarming van de aarde tast onder meer onze watervoorraden aan, in een circulaire samenleving gebruiken de burgers minder water. Door het duurzame leven zou de CO2-uitstoot dalen en kunnen de Europese klimaatdoelstellingen gehaald worden.
Duurzame energie en challenges
Het project werd uitgevoerd in de wijk Nieuw Zuid in Antwerpen, een buurt waar duurzaamheid alom is met onder meer een warmtenet, autoluwe straten, groen en wateropvang. De buurtbewoners hielpen de stad en de partnerorganisatie om het project te concretiseren met hun ideeën en inzichten. Dit mondde uit in in een slimme app, een buurtenergiegroep Nieuw Zuid en gedeelde zonnepanelen.
De belangrijkste circulaire energiebron om de huizen te verwarmen is restwarmte. De voornaamste restwarmtebron is de ISVAG-afvalverbrandingsoven in Wilrijk. Maar de bron is nog niet aangesloten. Antwerps schepen van Leefmilieu Tom Meeus (Vooruit): “De infrastructuur van het warmtenet ligt er maar de warmtebron is nog niet aangesloten. De schouw die nu is aangesloten is jammer genoeg een back-up centrale op gas. Maar op het vlak van gebouwen zitten we wel goed. Zeker de appartementen op de hogere segmenten moeten nauwelijks verwarmd worden, het zijn heel goed geïsoleerde gebouwen.
De slimme app, de Circulair Zuid-app, werd gebruikt om het warmte- en elektriciteitsverbruik te meten in 61 woningen. De bewoners kregen maandelijks tips en ‘challenges’ om duurzamer te leven. Met deze ‘challenges’ konden de bewoners A-kaartpunten verdienen, waarmee ze toegang tot verschillende diensten in Antwerpen, zoals het zwembad.
Delen en investeren
Ook gemeenschappelijke initiatieven werden ingezet voor Circulair Zuid. Een van deze initiatieven is de installatie van zonnepanelen die worden gedeeld door 4 gebouwen. De gewonnen energie van deze 4 gebouwen is gelijk aan het elektriciteitsverbruik van 150 gezinnen. De inwoners van Nieuw Zuid krijgen niet alleen de kans om de zonnepanelen te delen maar ook om in ze te investeren. Door aandelen te kopen investeren leden in de installatie en worden ze mede-eigenaar.
Circulair Zuid had ook een sociale dimensie. Met het community center circuit konden mensen ideeën uitwisselen en nieuwe dingen uitproberen. Bewoners lieten er toestellen herstellen, namen deel aan DIY-workshops zoals ‘ecologische huishoudproducten maken’ en richtten zelfs een eigen groep rond kledijherstel op. Ook werd er twee keer een grote groepsaankoop georganiseerd voor duurzame en circulaire producten bv. snijplanken van gekapte stadsbomen.
Op dit moment zijn er 17 circulaire ondernemers aan de slag in de Jef Cassierstraat. Bezoekers kunnen er onder meer de Kringwinkel, een duurzaam textielatelier, fair-trade koffie, duurzame fietskledij, biobloemen en een natuurlijke kapper bezoeken.
