In de wereld van professioneel voetbal rijst een nieuwe controverse: het gebruik van snus. Dit kleine zakje, gevuld met tabak en nicotine, heeft een stille maar gestage opkomst gevonden binnen de kleedkamers van voetbalclubs over de hele wereld. Terwijl sommigen het beschouwen als een onschuldige gewoonte, stellen anderen dat het de grenzen van doping overschrijdt, omdat het mogelijk prestatieverhogende effecten heeft.
Lenno Daems, amateurvoetballer en Filip Daems, voetbaltrainer en voormalig Rode Duivel hebben ervaring met het product. Philippe Jorens, expert en diensthoofd intensieve zorg bij het UZA geeft toelichting over de gevaren van snus.
Amateurvoetballer Lenno Daems: “zakjes snus liggen in het doucheputje”
In zowel het professionele als het amateurvoetbal begint snus langzaam maar zeker een hype te worden. Lenno Daems (19), een speler van de eerste ploeg van KFC Punt-Larum, vertelt over het gebruik van snus binnen het team.
“De eerste keer dat is snus heb geprobeerd was niet op een voetbalveld. Ik was op afstudeerreis naar Lloret De Mar in 2022 en daar heb ik tijdens het uitgaan voor het eerst snus geprobeerd.
Ik heb daarna wel spijt gehad want ik was zoals de meeste mensen dat hoge nicotinegehalte niet gewoon en ben serieus misselijk door geworden. Toch probeerde ik het een paar dagen later nog eens. Op die manier bouw je uiteraard een tolerantie op.
Na een aantal keren merkte ik wel de voordelen die het me gaf. Je wordt er heel rustig van en het verlaagd het stressniveau. Daarom dat voetballers het voor een wedstrijd gebruiken, in aanloop naar een belangrijke match bijvoorbeeld. Wanneer ik een snus steek voor de match geraak ik helemaal in mijn ‘zone’ zodat ik me optimaal kan focussen.” Vertelt de jonge Lenno Daems.
Snus is overal
“Ik merk dat snus echt aan het opkomen is in het amateurvoetbal. Ook bij ons in de ploeg gebruikt de meerderheid van de spelers snus. Je ziet het echt overal. Op het veld, in de kantine en op de massagetafel. Zelfs in het doucheputje vind je soms snus.”
Bij profclubs staan er tegenwoordig zware boetes op het gebruik van snus. Zover is het in het amateurvoetbal nog niet. “De trainer laat het voorlopig toe. Hij ziet er geen ernst in zolang we maar presteren.”
“Het effect van snus is lastig te vergelijken, omdat iedereen er anders op reageert”, zegt Lenno Daems. “Bij sommigen geeft het een ‘kick’, terwijl anderen het vooral ontspannend vinden. Voor mij werkt het vooral ontspannend. Als jonge speler binnen een selectie ervaar je soms wel wat druk. Tijdens belangrijke wedstrijden, wanneer ik moet invallen, steek ik tijdens het opwarmen een snus onder mijn lip om me meer op mijn gemak te voelen.”
Jong leert oud
Jaren geleden was er bij Punt-Larum nog geen sprake van snus vertelt Lenno. “Sinds dat er een paar jonge gasten waaronder ik bij het eerste elftal zijn gekomen hebben we de oudere garde ook kennis laten maken met snus. Zij ondervonden ook al snel de voordelen hiervan en sindsdien is het hier echt ingeburgerd. Er is zelfs een Whatsappgroep met alle gebruikers waarin er bestellingen worden geplaatst. Je hebt veel varianten van snus. Net zoals vapes komen ze voor in alle geuren en kleuren. Eén iemand vraagt dan in de groep welke potjes er nodig zijn en bestelt dan online een hele lading snus.”
Zeer verslavend
Nicotinezakjes zijn zeer verslavend vanwege het hoge nicotinegehalte die het bevat, wat het beloningscentrum in de hersenen stimuleert en gevoelens van genot veroorzaakt. Ook Daems geeft toe dat hij nog moeilijk zonder kan. “Ik gebruik het niet enkel op de voetbal, maar ook thuis, op school of met vrienden. Snus is bij mij overal en altijd aanwezig. Dan kan je wel vaststellen dat je verslaafd bent denk ik. Op gewone weekdagen probeer ik het te beperken tot 2 zakjes per dag, maar in het weekend of op wedstrijddagen zijn dat al snel 6 zakjes per dag.”
Niet zonder gevaar
Het gebruik van snus brengt verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee, waaronder tandvleesaandoeningen, hart- en vaatziekten, kanker en mogelijke complicaties tijdens de zwangerschap. De verslavende aard van nicotine vergroot het risico op fysieke en psychologische afhankelijkheid, wat gebruikers kan hinderen bij het stoppen met gebruik.
Bovendien vergroot het gebruik van snus het risico op overgang naar het roken van sigaretten, vooral bij jongeren. De nicotine in snus kan de drempel verlagen voor het experimenteren met andere tabaksproducten, waardoor de kans op tabaksverslaving in het algemeen toeneemt. “Ik heb nooit gerookt of gevapet, en dat zal ik ook nooit doen. Ik ben me zeker bewust van de gevaren, maar die wegen niet op tegen de voordelen die ik er als voetballer uit haal.” Zegt de 19 jarige vleugelverdediger van Punt-Larum.
Online bestellen
Voordien kon je een potje snus gewoon kopen aan de kassa van een supermarkt. “Als je geluk hebt heeft de lokale nachtwinkel nog een kleine voorraad snus.” Vertelt lenno. “Ik bestel meestal online via ‘snussie.com’, een betrouwbare website. Het is overigens online ook veel goedkoper dan in een nachtwinkel. Online betaal je 4 à 5 euro voor een potje terwijl je in een nachtwinkel al snel 10 euro moet neerleggen. Dit is volgens mij ook een van de redenen dat snus zo populair is tegenwoordig. Het is relatief goedkoop in vergelijking met sigaretten. Je betaalt 4 euro voor een potje waar 20 zakjes in zitten terwijl je al snel 11 euro kwijt bent voor een pak sigaretten.”
In België is de verkoop van nicotinezakjes sinds 1 oktober 2023 verboden omdat het onder de Europese tabaksrichtlijn valt, die alle vormen van tabak voor orale consumptie verbiedt.
Philippe Jorens: “Tot 20x meer nicotine dan in een sigaret én kans op mondslijmvlieskanker”
Sinds enkele jaren is snus een opkomende rage onder voetballers. Dit nicotinezakje, dat tussen de lip en het tandvlees wordt geplaatst, wordt verondersteld stress te verminderen. Deskundigen waarschuwen echter voor de risico’s van snus. “Vanwege het hoge nicotinegehalte loop je het risico om snel verslaafd te raken,” waarschuwt Philippe Jorens, diensthoofd intensieve zorg aan het UZA.
Philippe Jorens ziet de laatste jaren een stijging in het gebruik van snus. Vooral onder jongeren stijgt de populariteit van de nicotinezakjes. “Hoe minder de hersenen ontwikkeld zijn, hoe makkelijker dat je aan iets verslaafd raakt. Er zijn studies die aantonen dat het vooral gebruikt wordt tijdens de adolescentie. Dat is een slecht moment in je leven om met zoiets te beginnen.”
Glamour-effect
Het gebruik van snus onder professionele voetballers heeft de aandacht getrokken van fans, vooral onder de minderjarige supporters die hun idolen nauwlettend volgen. Het bewustzijn van snus binnen de voetbalwereld heeft een soort ‘glamour’-effect gecreëerd rondom het product, waarbij sommige fans het associëren met een stoere en volwassen levensstijl. Deze perceptie kan jongeren verleiden om snus uit te proberen, zonder volledig bewust te zijn van de mogelijke consequenties voor hun gezondheid op lange termijn. Bovendien kan het feit dat hun favoriete spelers betrokken zijn bij het gebruik ervan, de drempel verlagen voor jonge fans om hetzelfde te doen.
Kans op kanker
Het gebruik van snus lijkt dan misschien wel onschuldig, maar dat is het zeker niet. “Door het hoge nicotinegehalte, soms 20x meer dan in een sigaret word je heel snel afhankelijk. Ook kan het gebruik om lange termijn kanker aan het mondslijmvlies veroorzaken. Het risico op een nicotineoverdosis is aanzienlijk. Dit kan leiden tot een versnelde hartslag, gevoelens van opwinding en rusteloosheid, evenals een opvallende roodheid van de huid.”
Scandinavische trend
In Scandinavië is snus destijds op de markt gekomen als een ‘gezond’ alternatief voor roken. Die theorie mag volgens dokter Jorens ondertussen de vuilbak in. “Als je snus vergelijkt met sigaretten is het iets tussen gezond en ongezond, maar het leunt wel degelijk meer aan tegen het ongezonde. Je kan het een beetje vergelijken met vapen. Dat werd een aantal jaar geleden geïntroduceerd als een ‘gezondere’ variant voor roken, maar ondertussen hebben studies aangetoond dat vapen helemaal niet gezonder is. Snus en vapes zijn beide geen beter alternatief voor roken.”
Vorm van doping?
Voetbalclubs verzetten zich massaal tegen het gebruik van snus. Spelers kunnen bijvoorbeeld boetes krijgen als ze betrapt worden op het gebruik ervan. Er zijn zelfs beweringen dat snus beschouwd kan worden als een vorm van doping vanwege het ontspannende effect op spelers, waardoor ze beter zouden kunnen presteren. Volgens Jorens klopt dit echter niet helemaal. “Ik betwijfel of snus daadwerkelijk de sportprestaties kan verbeteren. Ik ben geen expert op het gebied van doping, maar als dit waar zou zijn, zouden voetballers ook niet meer mogen roken. Snus is immers niet meer dan een zakje nicotine.”
Filip Daems: “Er staan sancties op het gebruik van snus”
Filip Daems (45), bekleedt sinds dit seizoen de functie van hoofdtrainer bij de beloften van KVC Westerlo. Hij deelt zijn ervaringen over het gebruik van snus binnen de club, waarbij spelers sancties riskeren als ze betrapt worden op het gebruik ervan.
Als voormalig profvoetballer én Rode Duivel herinnert Daems zich dat het gebruik van dit product toen ook al alomtegenwoordig was onder spelers. Zo is hij zelf ook ooit in aanraking gekomen met snus.
