De Haagse ‘beroepsdemonstrant’ Frans Rutgrink is dinsdag overleden. Maar wat is zo’n beroepsdemonstrant? Eindredacteur Arnout Maat van De Kanttekening legt het uit: “in de tweede helft van de jaren 2000 ontstond op het internet een rechtse tegencultuur. Zij introduceerden toen ook hun eigen lexicon.”
Abdelhamid Taheri, de voorzitter van moskee as-Soennah, meldde dinsdag het overlijden van Frans Rutgrink aan de buitenwereld. De demonstrant was een bekend gezicht in de Grote Marktstraat, waar hij vaak demonstreerde voor een Israël-boycot. Zeker vijftien jaar lang stond hij voor de ingang van de Albert Heijn om bezoekers op te roepen geen Israëlische producten te kopen.
Eindredacteur Arnout Maat van de Nederlandstalige nieuws- en opiniewebsite De Kanttekening lacht als hem gevraagd wordt naar de betekenis van het woord ‘beroepsdemonstrant’. Volgens hem is het geen woord dat in het algemeen Nederlands bestaat, maar is het eigenlijk een scheldwoord.
Het verbaast hem daarom dat hij deze term ziet verschijnen in een artikel van het Algemeen Dagblad (AD). “Oorspronkelijk werd het woord gebruikt om te spotten met mensen die demonstreren. Het is dus apart dat AD deze term gebruikt, maar misschien was het wel zijn geuzennaam”, vertelt de eindredacteur. De Kanttekening zou deze term absoluut niet gebruiken beweert Maat. “Je hebt wel echt beroepsactivisten, zoals mensen die voor ngo’s als Amnesty International of Reporters Without Borders werken. Maar dat is weer iets anders.”
Maat vermoedt dat GeenStijl deze term jaren geleden introduceerde: “Het is lastig om te achterhalen wie de term exact introduceerde, want het internet is chaotisch. Maar vooral rechtse sites gebruiken hem. In de tweede helft van de jaren 2000 ontstond op het internet een rechtse tegencultuur. Ze introduceerden hun eigen lexicon. Het is op sociale media een bekend woord.” Tegenwoordig gebruikt vooral Omroep PowNed de term.
Maar ook begin januari gebruikte de correspondente Maartje Bakker de term in De Volkskrant. In het artikel blikt ze terug op haar correspondentschap in Spanje: “Die avond waren er, hoe kan het anders, opnieuw protesten bij mij voor de deur. Deze keer waren er volop beroepsdemonstranten bij: de yayoflautas bijvoorbeeld, een groep ouderen die zich had gevormd tijdens de 15M-protesten van de financiële crisis (toen activisten wekenlang kampeerden op het centrale plein van Madrid, de Puerta del Sol). Zij hadden in Almeida een nieuwe, gezamenlijke vijand gevonden.”
Ook hier vindt de eindredacteur van De Kanttekening het gebruik van de term apart: “Waarschijnlijk gaat het hier over mensen die vaak demonsteren. Iedereen snapt wel wat ze bedoelt. Je kan je meteen iets inbeelden. Misschien is de term ondertussen al zo ingeburgerd, dat het als volwaardig Nederlands wordt gebruikt. Zo zie je maar, hoe taal kan veranderen.”
