Kinderen tussen 10 en 12 jaar voelen zich verdrietiger, hebben minder energie, zijn minder zelfzeker en maken zich ook zorgen om de toekomst. Dat bracht een onderzoek van VUB en KU Leuven gisteren naar buiten. Ingrid De Jonghe, psychotherapeute en voorzitster van TEJO, dat jongeren psychologische hulp aanbiedt, vindt dat we de mentale problemen in een breder kader moeten plaatsen.
Al 115 Vlaamse scholen moesten noodgedwongen de deuren sluiten door een te groot aantal besmettingen. In de scholen die nog open kunnen blijven, komen verschillende maatregelen van vorig jaar weer opzetten.
Alles begint weer opnieuw, maar welke gevolgen heeft dit voor het kind?
Het iPadsyndroom
Tijdens de eerste lockdown schakelden we over naar online-onderwijs, ook in de lagere school. Leerkracht Marina Waterschoot (foto Marina Waterschoot) zag dat dit niet werkte voor jonge kinderen. “Een scherm kan het persoonlijke niet vervangen. Je kan kinderen veel beter begeleiden en laten leren wanneer je er zelf bij bent. Je kan al eens een opmerking maken of iets verbeteren. Via een scherm gaat dat niet.”
Ze merkte ook op dat vele kinderen na zoveel maanden thuis hun concentratievermogen kwijt waren. “Veel leerlingen zijn verslaafd geworden aan hun iPad. Als ze iets beu zijn, hebben ze met één veeg iets anders. Ik noem het ook wel eens het iPadsyndroom. Na een paar minuten zijn ze weg, terwijl het in de klas nodig is om die concentratie vast te houden.”
Kinderen van de lagere school hebben een duwtje in de rug nodig om aan het werk gezet te worden. “Je ziet grote verschillen tussen zwakkere en sterkere kinderen. Aan de ene kant hebben we leerlingen van wie ouders naast hen zaten om ze te helpen, die nu goed mee kunnen met de lessen. Aan de andere kant hebben we kinderen die bijna drie maanden niks hebben gedaan, en dat voel ik in de klas.”
Regelmaat zorgt voor geluk
Door de lockdownperiode en de coronacrisis kreeg 1712, de hulplijn die vragen beantwoordt over geweld en misbruik, in het coronajaar 2020 zestig procent meer oproepen binnen over familiaal geweld tegenover het jaar daarvoor. Thuis is dus zeker niet voor iedereen een veilige plek. Ook Marina Waterschoot krijgt als leerkracht veel verhalen te horen en maakt zich vaak zorgen om de thuissituatie van haar leerlingen. “De onschuld van kinderen is door corona weggenomen.”
Organisatie TEJO (Therapie voor Jongeren), die gratis en anoniem psychologische hulp aanbiedt aan jongeren tussen 10 en 20 jaar, krijgt steeds meer vragen binnen. Voorzitster van TEJO Ingrid De Jonghe: “We onderschatten hoeveel kinderen zorgen en stress van hun ouders oppikken. Zij lijden daaronder, maar willen zelf niet nog een extra last vormen, want hun ouders hebben het al zwaar genoeg. Daarom praten ze daar thuis liever niet over. Helaas worden kinderen hierdoor veel sneller volwassen.”
De regelmaat van school is zowel voor ouders als kinderen belangrijk. “Het wegvallen van het samenzijn met je juf of meester, je medeleerlingen en de gezamenlijke naschoolse activiteiten heeft ook zijn repercussies, ook in het leerproces. Jongeren die dit nu allemaal meemaken gaan het veel moeilijker hebben in het middelbaar en in het hoger onderwijs.”
Met het volgend Overlegcomité in het vooruitzicht, wachten kinderen en jongeren bang af. “Als de scholen zouden sluiten, valt niet alleen de regelmaat, maar ook een hoopvolle vlucht weg voor veel jongeren. Bij de sluiting van de scholen zitten ze thuis en kunnen ze niet weglopen van de spanningen, ruzies en het geweld”, stelt Ingrid De Jonghe.
De druppel die de emmer doet overlopen
Verschillende cijfers over maatschappelijke problemen zoals mentale moeilijkheden bij jongeren en partnergeweld vliegen dus de hoogte in, maar dat is volgens Ingrid De Jonghe niet te wijten aan corona. “De problematieken die nu naar boven komen, zijn al veel langer aan de gang. Corona is de druppel die de emmer doet overlopen.”
De toekomst oogt onzeker. Ook Ingrid De Jonghe maakt zich zorgen om de toekomst van onze kinderen en jongeren. “Er zijn veel jongeren die zich afvragen wat ze in deze wereld doen en die geen perspectief hebben of vinden. Jongeren die in stressvolle situaties zitten, zullen steeds meer te maken hebben met stress en geweld. Dit zal allesbehalve bevorderlijk zijn voor hun ontwikkeling. Ik zie de toekomst best somber in, maar ik heb ook hoop voor creatieve oplossingen.”
De samenleving moet waken over haar kinderen en jongeren. Kinderen hebben nood aan een zorgeloze jeugd zonder al te veel volwassen zorgen. Ingrid De Jonghe: “Het belangrijkste recht is om gewoon jong te mogen zijn.”
