In de stad worden blinden en slechtzienden nog te vaak over het hoofd gezien tijdens wegenwerken. Er zou te weinig aandacht gaan naar het vrijhouden van wandelpaden met blindengeleidestroken. Of men nu een blindenstok of geleidehond bij zich heeft, ontoegankelijke en versperde wegen vormen een dagelijkse hindernis voor velen. Zowel de benadeelden zelf als verschillende vzw’s voor blinden trekken aan de alarmbel. Volgens hen is het de hoogste tijd dat iedereen helpt bij het vrijhouden van deze onmisbare ruimte.
In een onderzoek dat Brailleliga vzw in februari van dit jaar deed, stelde men vast dat 91 procent van de ondervraagde blinden hinder ervaart op de weg. Bij die hindernissen horen onder andere fietsen, slecht geparkeerde auto’s en werkzaamheden. Nog niet meegerekend in dit cijfer zijn degenen die wel goed kunnen zien, maar beperkt zijn in hun mobiliteit, zoals mensen die slecht ter been zijn, in een rolstoel zitten, een rollator gebruiken, enzovoort.
Heroriëntatie is desoriëntatie
Tijdens wegenwerken plaatsen arbeiders regelmatig hekken en verkeersborden op geleidestroken. Voor zienden geen probleem, voor slechtzienden zorgt dit voor plotse desoriëntatie. Blinden en slechtzienden baseren zich namelijk bij het vinden van hun weg grotendeels op alledaagse routes. “Onverwachte situaties maken het heel moeilijk om nog veilig te verplaatsen. Voor mensen die van een route afhankelijk zijn, moet er op gelet worden dat de stroken voelbaar blijven voor geleidehonden en witte stokken. Dat zou in een ideale wereld toch zo zijn”, meent Miek Uyttendaele van het Belgisch Centrum voor Geleidehonden.
Hoe werkt zo’n blindengeleidestrook? Een blindengeleidestrook, ook ribbelstrook genoemd, is een speciaal aangelegde strook met een structuur die blinden en slechtzienden helpen de juiste weg te volgen door zich hiermee te oriënteren. De strook bestaat uit trottoirtegels met een geribbelde structuur, gemaakt van cement of rubber. Gebruikers kunnen met hun voeten of een blindegeleidestok voelen waar ze zich bevinden, terwijl de groeven in de tegels de richting van het voetpad aangeven.
Verwarring bij verkeerslichten
Het probleem gaat dieper dan enkel die versperring. Ook de zaken die in een stad ontworpen zijn om blinden net te helpen, volstaan vaak niet. Denk bijvoorbeeld aan het getik dat je kan horen aan verschillende oversteekplaatsen. Dit geluid zou getriggerd moeten worden door een simpele druk op de knop. Toch is het geluid vaak defect, of – erger nog – is het juiste getik te horen bij het foute verkeerslicht. Rob Eijssen, Olympisch atleet met een degeneratieve oogziekte, bevond zich als slechtziende al vaak in gevaarlijke situaties. “Mensen in het verkeer zijn opdringerig. Soms rijden ze zelfs door rood. Ik heb al meegemaakt dat twee mensen me terug naar achter moesten duwen, anders was ik overgestoken en waarschijnlijk overreden”. Volgens Eijssen hebben alle aspecten van toegankelijkheid meer aandacht nodig. Ook dingen die je niet met het blote oog kunt zien.
Wat moet er veranderen?
Het grootste gebrek is dat aan adviesorganen. Het zijn die instanties die nodige infrastructurele aanpassingen doorvoeren. Ondertussen hebben verschillende gemeenten hun eigen adviesorgaan. Op Vlaams niveau is veel ruimte voor verbetering: vernieuwde verkeerslichten en geleidestroken laten te lang op zich wachten. Het Vlaams Gewest wil zijn burgers wellicht tevreden houden; daarom denkt Eijssen bijvoorbeeld dat ze omwonenden van verkeerslichten niet willen belasten met tikkende geluiden. “Al zijn daar ook mogelijkheden: je kan het getik overdag luider zetten, en ’s nachts stiller”. Ten slotte vraagt de groep in het algemeen om meer aandacht. Aandacht aan waar men zijn fiets plaatst, aan waar men loopt. Aan hoe zij het ervaren. Een kleine aanpassing voor de één, een wereld van verschil voor de ander.
