Vanaf je 65e ben je voor de samenleving een “oude mens”. Actieve ouderen worden tot dezelfde groep gerekend als zorgbehoevende. Naar aanleiding van de strenge Covid-maatregelen die voor alle 65-plussers van toepassing waren, richtte Johan Leman Initiatiefgroep voor Ouderenrechtencommissaris (Initiatief ORC) op. Hij ijvert voor een ouderencommissaris, een representatieve vertegenwoordiger voor 65-plussers.
Op welke manier worden ouderen gediscrimineerd?
Een vijfde van de Belgische bevolking is ouder dan 65. Deze grote en zeer diverse groep wordt als homogene menigte behandeld. We zijn zogezegd allemaal “oudjes”. Maar de ene zeventiger is energieker dan iemand van vijftig, de andere sukkelt wel met de gezondheid, en daartussen zitten nog zoveel verschillende soorten mensen.
Ikzelf ben nog meer dan voltijds bezig en voel me absoluut niet oud. Tijdens Covid moest ook ik, met alle andere “oude mensen”, binnenblijven. Daarnaast word je vanaf je 65e als onbekwaam beschouwd. Toen ik met pensioen ging, had ik de handtekening van een jongere collega nodig om aan mijn eigen geld te kunnen. Dat is te gek voor woorden.
De wereld is gemaakt op maat van mensen tussen de 25 en 65 jaar. In het professionele leven zie je bijna alleen maar mensen uit deze categorie. Zij bekijken de wereld vanuit hun eigen perspectief en houden zich bezig met dingen die voor hen van belang zijn. Hierdoor staat ouderenproblematiek niet op de agenda. Vanuit deze grote onwetendheid worden ouderen onbewust gediscrimineerd. Het is alsof politici denken dat ze zelf nooit oud zullen worden.
Na je vijfenzestigste lijk je niet meer mee te tellen. Dat is een enorm verlies aan zowel humaan als cultureel kapitaal. Het is helemaal begrijpelijk dat 65-plussers plaats moeten maken voor jongeren, maar dat mag niet betekenen dat ze volledig worden afgeschreven.
Hoe zou een ouderenrechtencommissaris concreet te werk gaan?
Wij willen op gewestelijk en nationaal niveau een vertegenwoordiger of ambtenaar aanstellen die een volledig beeld van de 65-plussers in België schetst.
Zo hebben beleidsmakers een te eenzijdig beeld van de nodige gezondheidszorg voor ouderen. Zij denken enkel aan mensen in woonzorgcentra, terwijl daar maar een klein deel van alle hulpbehoevende ouderen zit. Het grootste deel woont vereenzaamd thuis. Ook ouderenverenigingen zoals OCRA hebben hier geen zicht op. In verenigingen zitten enkel dynamische mensen die zich zonder veel moeite kunnen verplaatsen.
Wat zou u willen zeggen tegen wie nog geen 65-plus is en zich helemaal niet met die problematiek bezighoudt?
Geniet van je jonge jaren, maar weet dat je niet voor altijd jong zal blijven. Plots ben je 65. Misschien is het niet slecht om nu al te luisteren naar ouderen, en de toekomst te verbeteren. Anders zal je in exact dezelfde situatie terechtkomen als wij nu: gemarginaliseerd en onzeker over wie we zijn. Jongere mensen moeten daar niet dag en nacht van wakker liggen, maar ze moeten wel realistisch zijn. Het gaat allemaal zo snel.
