In 2022 werden meer vrouwen vermoord dan ooit tevoren. Een VN-onderzoek bevestigt deze zorgwekkende trend. In 2022 waren er wereldwijd 89.000 vrouwelijke slachtoffers, en dit is ten opzichte van 2020 bijna een verdubbeling. Het partnergeweld met dodelijke gevolgen piekte in 2021 en blijft en is niet meer gedaald.
Toch start er op 25 november gestart met het project ‘Veilige Huizen’, een initiatief van Vlaams minister Zuhal Demir. Ann Vandenbroucke, beleidsmedewerker bij CAW Noordwest-Vlaanderen: “Het doel is om sneller te kunnen optreden bij geweld, sneller te kunnen toeleiden tot een gepast hulpaanbod en zo escalatie van geweld te voorkomen.”
Cijfers en Onzichtbare Slachtoffers
Elke 11 minuten sterft er wereldwijd een vrouw door partnergeweld, wat maar liefst 55% van alle vermoorde vrouwen vertegenwoordigt. Het blijkt dat 32% van de vrouwen al fysiek, psychisch of verbaal partnergeweld heeft ervaren, waarbij 1 op de 4 vrouwen aangeeft dat dit herhaaldelijk gebeurde. Desondanks blijven betrouwbare cijfers een uitdaging, omdat vrouwen zich pas bij extreme situaties melden bij hulpinstanties. Herlinde Moestermans, begeleider bij vzw Vrouwenbescherming benadrukt: “We weten dat jaarlijks 200 vrouwen zelfmoord plegen door ervaren partnergeweld, wat wettelijk erkend wordt als feminicide. Hoewel er geen centraal bureau is voor gegevensverzameling, biedt een nieuwe wet hoop op verbetering.”
Diverse Vormen van Partnergeweld
Ann Vandenbroucke benadrukt dat partnergeweld verschillende vormen heeft. “80-85% van de gevallen betreft situationeel partnergeweld, waarbij beide partners geweld tegen elkaar gebruiken. Dit komt vaak voort uit het niet kunnen uiten van emoties en verbindingsangst. Intieme terreur, de extreme vorm, komt voor in 10-20% van de gevallen, waar één slachtoffer en één dader betrokken zijn. Direct ingrijpen is hier cruciaal om ernstige gevolgen te voorkomen. Feminicide vindt vooral plaats binnen de context van intiem terreur bij partnergeweld.”
Oorzaken en Voorkomen van Geweld
De oorzaken van partnergeweld zijn divers, variërend van crisissituaties tot stressconcentratie, maar vooral tot het ontbreken van een ondersteunend netwerk. Vandenbroucke verklaart: “Mensen zoeken verkeerde manieren om emoties te uiten, waardoor de drempel om tot geweld over te gaan, wordt verlaagd.” Het voorkomen van geweld blijkt complex, maar Herlinde Moestermans benadrukt het belang van vroegtijdige bescherming en hulpverlening om extreme gevallen te voorkomen.
Rechtszaken en Uitdagingen na Geweld
Vandenbroucke erkent dat een klacht indienen niet altijd de beste keuze is voor slachtoffers, aangezien het een langdurige strijd is en vrouwen vaak niet gemotiveerd zijn om een zaak aan te spannen. De hoeveelheid ingediende klachten weerspiegelt niet volledig het aantal gevallen in Vlaanderen. Het belangrijkste blijft bescherming.
Bescherming dichterbij brengen
Het voorkomen van geweld blijft een uitdaging, zoals Ann Vandenbroucke opmerkt: “Campagnes om geweld te voorkomen zijn niet voldoende. We kunnen moeilijk bij koppels aankloppen en zeggen dat ze niet op elkaar mogen slaan.” “Hulpverlening is wel meer bereikbaar en beschikbaar. Bij nieuwsberichten over geweld wordt telkens het nummer 1712 vermeld. Daarnaast worden de bestaande ‘Family Justice Centers’ en ‘Ketenaanpak’ opgeschaald naar Veilige Huizen. Deze houden zich al langer bezig met voorkoming van partnergeweld. Deze werken nu samen zodat er meer preventief kan worden opgetreden.”
