82 baby’s moesten in 2023, soms wekenlang, in een ziekenhuis wachten op een pleeggezin. Vorig jaar lag dit aantal veel lager, toen ving een ziekenhuis 48 baby’s op. Door een forse stijging in het aantal onveilige thuissituaties staat de jeugdhulp stevig onder druk. Nele Vandenhout, verantwoordelijke crisiswerking bij Pleegzorg Provincie Antwerpen, benadrukt het belang van preventieve hulp.
Wat zijn enkele van de belangrijkste redenen voor het tekort aan pleeggezinnen voor baby’s?
“Pleeggezinnen moeten thuis zijn op het moment dat er baby geplaatst moet worden of van het werk naar huis kunnen gaan. Een pasgeboren baby moet van het ziekenhuis rechtstreeks naar een pleeggezin gaan. Daarom moeten pleeggezinnen zich flexibel opstellen, wat een hele uitdaging is. Hierdoor vallen heel wat kandidaat-pleeggezinnen af.”
Kan u een voorbeeld geven van een situatie waarbij een pasgeboren baby niet bij de ouders kan blijven?
“Vaak gaat het om ouders die kampen met een verslaving. Bij baby’s vinden we vaak drugs in het bloed terug.”
Wat gebeurt er als baby’s niet opgevangen kunnen worden in een pleeggezin?
“Dat is voor ons niet altijd duidelijk. We proberen een ideale oplossing te bieden maar dat is niet altijd haalbaar. Dan moet een baby naar West-Vlaanderen terwijl het geboren is in Antwerpen. Dit maakt het moeilijk voor ouders om het kind te bezoeken.”
Hoe komt het dat er minder pleeggezinnen zijn?
“Ik weet niet of er minder pleeggezinnen zijn. Baby’s blijven wel langer in een pleeggezin. Baby’s verblijven daar tot ze peuter zijn waardoor het gezin langer bezet blijft. Terwijl die gezinnen kandidaat zijn voor kortere opdrachten. Dit probleem zie je ook in voorzieningen. Er is een groot probleem in de doorstroming.”
Hoe uit dat probleem in de doorstroming zich?
“De meeste gezinnen kiezen bewust voor kortdurige opvang. Hierbij vangt een gezin een kind op terwijl pleegzorg zoekt naar een langdurige oplossing. Het kind kan terug naar de ouders gaan met ondersteuning, naar iemand uit het netwerk of naar een biedend pleeggezin. Het duurt veel te lang om deze dingen te realiseren. Hierdoor verblijven kinderen langer in het pleeggezin, blijven ze bezet en kan er geen ander kind terecht.”
Welke uitdagingen of problemen kunnen pleegouders tegenkomen als ze voor een baby zorgen in de pleegzorg?
“Dat kan best wel intens zijn. Bij een kindje dat geboren is met drugs in het bloed of waar er verslavingsproblematiek van de ouders aanwezig is, zijn er wel specifieke uitdagingen van toepassing. Het pleegkind huilt veel, is moeilijk te troosten of kampt met eetproblemen. Wij verwachten ook dat het kind contact houdt met de ouders. Ouders moeten een band creëren met hun kind. Dat kan erg intens zijn op vlak van afstand en frequentie van een bezoek. Pleeggezinnen moet zich erg flexibel kunnen opstellen.”
Zijn er maatschappelijke misvattingen of vooroordelen over pleegzorg voor baby’s?
“Ik weet niet goed of pleegzorg erg bekend is. We kunnen pleegouders niet genoeg in de bloemetjes zetten. Pleegzorg is een bijzondere opdracht die maatschappelijk een erg grote meerwaarde heeft. Er zijn zeker mensen die pleegouder willen en kunnen zijn maar nog niet weten dat het bestaat.”
Welke ondersteuning is er beschikbaar voor pleegouders van baby’s?
“Elk pleeggezin of pleegkind krijgt een pleegzorgbegeleider die uitgebreide ondersteuning biedt. De pleegzorgbegeleider zal dan op huisbezoek gaan, bevordert het contact met de ouders en biedt opvoedingsondersteuning indien nodig. Daarnaast bieden wij diensten aan zoals behandelingspleegzorg, dat is een extra therapeutisch aanbod.”
Wat zou u willen dat er verandert in het systeem van pleegzorg voor ouders?
“Er is te weinig preventieve aandacht. Een tekort aan preventieve ondersteuning en middelen veroorzaakt dat te veel kinderen in een crisissituatie belanden die vermeden had kunnen worden. We moeten zorgen dat er minder kinderen in een crisisverhaal terechtkomen. Een tekort aan middelen of te lange wachtlijsten had veel van de crisisverhalen die we tegenwoordig zien kunnen voorkomen. Dat is echt schrijnend.”
