Ieder kind heeft evenveel recht op onderwijs. Dat is de denkpiste van het ministerie van onderwijs in Polen die Pools onderwijs invoert in het buitenland, ook in Antwerpen. Worden deze scholen geapprecieerd door de Poolse gemeenschap?
De Poolse gemeenschap is de derde grootste gemeenschap in Antwerpen. Vooral na de val van de Berlijnse muur in 1989 werd België een interessante locatie. Vele families trekken vandaag nog steeds met hun kinderen naar Antwerpen met een eigen agenda. Eenmaal in Antwerpen aangekomen, moet er een keuze gemaakt worden: sturen de ouders hun kinderen naar de Poolse school?
Taal is de basis
Het Poolse onderwijs is niets nieuw in België, in 1911 sprak men al van Pools onderwijs in het buitenland en dus ook in Antwerpen. De school in Antwerpen wordt volledig gestuurd door het ministerie van Onderwijs in Polen. Al die tijd heeft het ministerie steeds hetzelfde doel voor ogen gehad. “Het doel van onze school is de Poolse taal en cultuur aan te leren aan kinderen zodat die later terug naar Polen kunnen terugkeren”, vertelt Monika Pruska, directrice van de Poolse school in Antwerpen. Dat doel pakt de school aan door twee keer per week aanvullend onderwijs te geven. “De Poolse school is de brug tussen het onderwijs in Polen en het Pools onderwijs in het buitenland”, laat Pruska weten.
Vooral de taal is enorm belangrijk voor de Poolse school. “Alle lessen worden in het Pools gegeven”, legt Pruska uit. “Dat is de eerste regel die wij zeer belangrijk vinden. De taal is de basis van heel de Poolse cultuur en het bepaalt voor een stuk je leven. Veel Poolse families in Antwerpen zouden graag opnieuw naar Polen gaan, maar zijn hier niet toe in staat omdat ze de taal onvoldoende beheersen”.
“De ene leerling heeft het moeilijker dan de andere”
De leerlingen van de school kan je opdelen in drie groepen. De eerste groep zijn de leerlingen die tijdelijk in Antwerpen verblijven. Het is de kleinste groep, maar ze wordt met de jaren groter. “De economische situatie in Polen is het laatste decennia enorm verbeterd”, meent Pruska. “Hierdoor wordt de groep migranten die terugkeert veel groter. Het is dan de bedoeling dat die kinderen goed kunnen instromen eenmaal terug in Polen. Mijn ervaring leert me dat we daar al meerdere keren in geslaagd zijn. We volgen onze leerlingen goed op en we zien dat het niet makkelijk is, maar met extra hulp kunnen ze op hetzelfde niveau mee.”
De tweede groep zijn de leerlingen waarvan de familie een aantal jaren geleden naar Antwerpen gekomen zijn en zich daar gevestigd hebben. Zo’n 70-tot 80% van de leerlingen komen uit deze groep. “Deze leerlingen zijn multicultureel”, vertelt Pruska. “Hun moedertaal is Pools, dus dat beheersen ze al goed. Wat ook zeer belangrijk is, is dat deze leerlingen allemaal naar het Nederlandse- of het Franstalige onderwijs gaan waardoor ze makkelijk drie talen spreken”.
De derde groep is de groep van leerlingen met een andere situatie. Ze komen uit een gemengd huwelijk waarvan één van de ouders de Poolse nationaliteit heeft. Bij deze leerlingen is het Nederlands de moedertaal en dus verloopt het Poolse onderwijs een beetje moeizamer. “De ene leerling heeft het moeilijker dan de andere”, legt Pruska uit. “De Poolse taal is voor deze kinderen de tweede taal, maar in ons onderwijs wordt Pools gezien als eerste taal. Dit maakt het voor deze groep leerlingen niet makkelijk. Maar met wat extra hulp proberen we de leerlingen zo goed mogelijk te helpen. We werken voor deze kinderen met aangepaste programma’s waardoor ze op een trager niveau de Poolse taal kunnen leren beheersen”.
Een individuele keuze
Hoewel de Poolse school zeer interessant lijkt voor Poolse kinderen is er toch discussie rond. Niet elke ouder vindt het nodig om het kind extra onderwijs te laten volgen en halen verschillende argumenten aan. Zo is er het argument dat de ouders het kind beter de Poolse cultuur zelf laten ontdekken met de eigen ogen. Pruska begrijpt deze beslissing, maar is ook van mening dat de ouders goed moeten nadenken voor ze deze beslissing maken.
“Het is een individuele keuze en daar mag ik me niet mee bemoeien, maar als je het mij vraagt is onze school echt wel nuttig. Er gaat veel communicatie verloren wanneer je als Pool de Poolse taal niet spreekt. Cultuur is veel meer dan enkel wat je met je ogen ziet en daar moeten ouders zich van bewust zijn. Wanneer een kind foutloos de Poolse taal beheerst, zullen nieuwe deuren opengaan en zijn er vele mogelijkheden”.
