Liever een studentenjob bij de bakker of in de haven? Als je van spanning en actie houdt, is die keuze snel gemaakt. Zo ook voor Ilias*. Maar is de haven van Antwerpen wel een ‘safe haven’ voor jongeren met migratieachtergrond? Ilias getuigt over zijn werk en ervaringen met de drugswereld.
Ik was de eerste student in de haven en moest me dus meteen bewijzen. De havencultuur is een cultuur op zich. Als je er niet bij hoort, zal je dat snel merken. Van schoonmakers tot studenten, iedereen kan worden buitengesloten door dokwerkers. Je kan ze dan ook de koningen van de haven noemen. Hun manier van doen is uniek. Ze hebben dat van thuis meegekregen, waar die cultuur al jaren heerst.
“Het begon allemaal met een story van mijn werk
Mijn shift begint meestal om vijf uur ‘s ochtends. Via een walky talky hoor ik wie vervoer nodig heeft. Aan de hand van de namen van de boten – die overigens allemaal vrouwelijk zijn, leuk weetje -, weet ik waar ik ze moet ophalen en zet ik ze af op hun bestemming. Zo ziet mijn werkdag in de haven eruit.
“Die mannen geven niet op met een simpele ‘neen’”
Op een ochtend plaatste ik een story op Instagram met als bijschrift “Work, 5 o’clock in the morning.” Je kon duidelijk zien dat ik in de haven was. Een paar weken later was ik op school, ik werd gebeld door een privé-nummer. Ik vond dat bizar. Na een paar belletjes, kreeg ik een berichtje: “ik sta buiten.” Ik wachtte tot mijn les gedaan was en ging naar buiten. Daar zag ik een oude kennis staan, met twee jongens die ik niet kende.
Ik had een raar onderbuikgevoel dat werd bevestigd toen ik hen aansprak. “Kom, we gaan even vergaderen”, hoorde ik. Ze leidden me naar een auto, de deuren klapten dicht toen ik instapte. Ze vroegen me of ik in de haven werk. Op dat moment wist ik genoeg: drugs. Ik antwoordde dat ik aan zo’n dingen niet meedoe. Dat weerhield hen er niet van om door te vragen: “Je moet echt niets doen. Er komt volgende week een lading binnen en het enige dat jij moet doen, is mensen vervoeren.” Ik weigerde, maar die jongens gaven niet op. Een lading betekent geld, véél geld, en zij zouden er alles aan doen om mijn interesse op te wekken. Ze haalden een fortuin in cash naar boven en nodigden me uit om als V.I.P. in een shishabar te zitten. Ik weigerde voor de derde keer, want ik wist dat als ik het geld nog maar zou aanraken, ik in de shit zou belanden. Als je nog maar laat merken dat je interesse hebt, kan je geen “nee” meer zeggen. “Weet je, we praten nog wel.” Ik sloot het gesprek af met een “oké”, om het achter me te laten. Maar voor hen was dat een bevestiging van mijn interesse.
Een zuiver geweten is het beste oorkussen
Ik belandde in een leven van privébelletjes en angst voor achtervolging. Omdat die belletjes en berichtjes maar niet ophielden, besloot ik om alles aan mijn vader te vertellen. Mijn vader is een stresskip. Hij zei me dat ik mijn auto voortaan bij een politiekantoor moest parkeren: een kleinere kans op een granaat onder mijn auto. Ik ben ook naar de managers en de CEO van de haven gestapt. Ik vertelde hen dat er mannen waren die me lastigvielen, dat als er ooit drugs in mijn sportzak of auto zit, ik daar voor niets tussen zit. Ik werkte toen al een tijdje in de haven, daarom wist ik dat ik hun vertrouwen al had gewonnen. En ook met deze zet waren ze heel blij. Zo’n dingen gebeuren volgens hen dagelijks en zijn onoverkomelijk. Het enige dat je kan doen is eerlijk zijn, verzekerden ze me.
Family first
Je zou kunnen denken dat ik bang was om “nee” te zeggen tegen die drugsmannen. Ik snap dat, want het had slecht kunnen eindigen. Maar een blauw oog zie je na drie dagen niet meer, dus daar was niet ik niet zo bang voor. Waar ik wel schrik voor had, was dat mijn familie hierdoor in gevaar zou komen. Ik heb een mama, een papa en een zus. Ik zou het mezelf nooit vergeven als er iets met hen zou gebeuren.
“Uiteindelijk kan je niemand vertrouwen in de haven”
Ik had vroeger een goede vriend in de haven, ook een jobstudent. We werken in shiften, hij was net klaar en ik begon. Tijdens die wissel vroeg hij me: “Kan jij straks deze man ophalen en ergens afzetten? Je voorschot staat al klaar.” Ik heb dat toen ook geweigerd, ookal was hij een vriend. Uiteindelijk kan je niemand vertrouwen in de haven.
Ik heb ook even gedacht dat de ontmoeting met die mannen niet door mijn Instagramverhaal kwam, maar omdat mijn contactgegevens waren doorgespeeld door iemand van security. Aan het begin van mijn werkdag, moet ik aan hem mijn pas afgeven. Hij noteert je naam. Daarmee kan hij doen wat hij wilt. Ik heb een Marokkaanse naam. Ik weet dat ik daardoor eerder wordt aangesproken dan iemand met de naam Jan. Mijn neef werkt ook in de haven. Ze hebben hem ook al aangesproken en ja, hij heeft ook een Marokkaanse naam. Ze denken dat mensen met migratieachtergrond de makkelijkste prooien zijn. “Geef ze een uitnodiging voor een shishabar, wat geld en merkkledij en dat is geregeld”, denken die mannen. Ik vind niet enkel cliché, maar ook zielig.